Dr. İsmail PAMUK - YMM

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) 5/1-h maddesi uyarınca; yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, kurumlar vergisinden istisnadır. Madde hükmü kapsamında, yurt dışında yapılan inşaat işleri yanında onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar da istisna olmakla birlikte bu yazıda sadece inşaat işlerinden sağlanan kazançlar ele alınacaktır.

Genel açıklamalar:

-KVK’nun 5/1-h maddesi ile yurt dışında yapılan inşaat işlerinden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. İnşaat işlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesi için faaliyet gösterilen ülkede bir işyeri bulunması gerekmektedir.

Diğer yandan aynı Kanunun 5/1-g maddesinde, kurumların yurt dışında bulunan işyerleri veya daimî temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri kazançlar, maddede belirtilen tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olmak ve en az % 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşımak koşuluyla vergiden istisna edilmiştir.

Yukarıda yer alan açıklamalardan görüldüğü üzere, her iki istisna kazancın elde edilmesi için yurt dışında işyeri bulunması gerekmektedir. Bu durum ise zaman zaman kafa karışıklığına yol açmaktadır. Bu bağlamda, KVK’nun 5/1-g maddesindeki düzenlemenin genel düzenleme, 5/1-h maddesindeki düzenlemenin ise yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetler için özel düzenleme olduğunu belirtmek mümkündür. Bu halde, yurt dışında inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetler yapılıyorsa, istisna uygulamasında KVK’nun 5/1-h maddesi geçerli olacaktır.

-1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Tebliğinde yapılan açıklamaya göre; inşaat işlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesi için bir işyeri bulunması gerekmekte olup, yurt dışında bulunan işyerleri aracılığıyla yapılan ve yurt dışında vergilendirilen inşaat işlerinden sağlanan kazançların (vergi yükü oranına bakılmaksızın), ayrıca yurt içinde de vergilendirilmesinin önüne geçilmesi amacıyla bu kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Zikredilen açıklamadan, yurt dışı inşaat işlerinden sağlanan kazançların kurumlar vergisinden istisna edilebilmesi için, işin yapıldığı ülkede bir vergi yükü taşıması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Bu halde, Tebliğde yapılan söz konusu açıklama verginin kanuniliği ilkesine aykırıdır. Zira kanun hükmünde bu yönde bir düzenleme bulunmamaktadır.

Yurt dışında inşaat işinin yapılabilmesi için ilgili ülke mevzuatına göre ayrı bir şirket kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, söz konusu şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen kazançlara, herhangi bir şart aranmaksızın yurt dışı iştirak kazançları istisnası uygulanacaktır. Ancak, yurt dışındaki inşaat işinin yapılabilmesi için ilgili ülke mevzuatına göre kurulan şirketin ana sözleşmesinde, inşaat işinin yapılması için kurulduğunun belirtilmesi ve fiilen bu amaç dışında faaliyetinin bulunmaması şarttır. Bu şartları taşımayan veya başka faaliyet konularıyla da uğraşan şirketlerin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.

-İstisnanın uygulaması açısından, yurt dışında yapılan inşaat işlerinden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Söz konusu kazançların Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanılması için yeterlidir.

-Yurt dışındaki şubelerden elde edilen kazançların genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, faaliyette bulunulan yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı tarih itibarıyla ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu, Türkiye’de de aynı tarih itibarıyla genel sonuç hesaplarına kaydedilecektir. Bu hususun Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, kazancın kambiyo mevzuatına göre fiilen Türkiye’ye getirilmesinin herhangi bir etkisi olmayacaktır. Faaliyette bulunulan yabancı ülkede kazancı tasarruf edilebilmesi yeterlidir. Yurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen kazançlar elde edildiği dönem itibarıyla, Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının tespitinde de dikkate alınacaktır.

Bu noktada vurgulanması gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bunlardan ilki, yurt dışı inşaat işlerinden elde edilen kazançların Türk vergi mevzuatına değil, işin yapıldığı ülkenin vergi mevzuatına tabi olmasıdır. Bu işlerde kâr veya zarar, faaliyette bulunulan ülkenin vergi kanunlarına göre tespit edilmektedir. O halde, yurt dışında yapılan ve birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat işlerinin, yıllara yaygın inşaat işleri kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayıp, bu işlere ilişkin ödemeler KVK’nun 15’nci maddesine dayanılarak yapılan vergi kesintisine tabi değildir (Ankara VDB’nin 28/02/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-KVK-5-4-311 sayılı özelgesi ile İstanbul VDB’nin 06/04/2012 tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 5-1225 sayılı özelgesi). Ayrıca KDV Genel Uygulama........

© Ekonomim