İş kazaları, hem işgücünün sağlığını tehdit etmesi, hem ekonomik kayıplara neden olması nedeniyle sosyal devlet anlayışı kapsamında kamusal müdahalenin zorunlu olmasını gerektiren bir alandır.

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre her yıl dünya genelinde yaklaşık 2,3 milyon insan iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin önemli bir kısmı da gelişmekte olan ülkelerde meydana gelmektedir.

Türkiye ise, iş kazası oranları bakımından Avrupa ülkeleri arasında ne yazık ki en üst sıralarda yer almaktadır. SGK verilerine göre yalnızca 2023 yılında 681.655 iş kazası meydana gelmiş, bu kazalar sonucu 1.972 kişi yaşamını yitirmiştir. Özellikle inşaat, maden ve metal sektörleri gibi çok tehlikeli sınıfa giren işyerlerinde bu oranlar daha da artmaktadır. Bu durum, kazaları önleyici sistematik yaklaşımların gerekliliğini ortaya koymaktadır.

İş kazalarını önlemeye yönelik teşvik ve desteklerin önemi

İş kazalarının önlenmesi yalnızca bireysel güvenlik önlemlerini değil, aynı zamanda yapısal ve sistemsel çözümleri de gerektirmektedir. Bu bağlamda, işverenleri iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini daha titizlikle uygulamaya yönlendirecek mali teşviklerin önemi büyüktür.

Teşvikler, işverenlerin maliyetlerini düşürerek iş sağlığı ve güvenliğine yönelik yatırım yapmalarını kolaylaştırırken, Devletin de sosyal güvenlik sistemine binen iş kazası yükünü azaltmasına imkân sağlamaktadır.

Bu çerçevede, iş kazalarının önlenmesine yönelik proaktif davranan işyerlerinin ödüllendirilmesi amacıyla 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen Ek-4. madde ile 10’dan fazla (en az 11) çalışanı bulunan çok tehlikeli sınıfta yer alan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli is göremezlikle sonuçlanan is kazası meydana gelmeyen işyerlerinde çalışanların işsizlik sigortası işveren payında bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere 3 yıl süreyle 1 puanlık indirim uygulanması öngörülmüştür.

Kapsamdaki işyerleri

İşsizlik sigortası prim teşviki, sadece 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında “çok tehlikeli” sınıfta yer alan özel sektör ve kamu işyerlerine yöneliktir.

“Az tehlikeli” ve “tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri ise teşvik kapsamı dışındadır.

Teşvikten yararlanma şartları

Teşvikten yararlanmaya esas şartların sağlanması gereken 3 yıllık süre ile teşvikten yararlanılacak 3 yıllık süre boyunca aşağıdaki şartları sağlaması kaydıyla işverenler teşvikten yararlanabilmektedir.

© Ekonomim