2024 yılı gelirlerinin beyan döneminde olmamızdan hareketle bu yazımı da bir hatırlatma olarak emsal kira bedeli konusuna ayırdım.

Gelir Vergisi Kanunu'nun (GVK) "ev kirasız-para faizsiz olmaz" şeklindeki iktisadi anlayışı yansıtan "emsal kira bedeli" başlıklı 73. maddesi, kimsenin gayrimenkulünü emsalinden daha düşük bir bedelle veya bedelsiz olarak kiraya veremeyeceğini bir adi karine olarak kabul etmekte ve mükelleflerin emsal kira bedelinden düşük bir kira geliri beyan edemeyeceklerini hükme bağlamaktadır. Bu maddeye göre binalarda ve arazide emsal kira bedeli, söz konusu yer için yetkili özel mercilerce veya mahkemece tespit edilmiş bir kira bedeli mevcutsa bu tespit edilmiş değerdir. Eğer bu şekilde tespit edilmiş bir kira bedeli mevcut değilse, kiraya verilen bina veya arazinin emlâk vergisine esas beyan değerinin yüzde 5'i, diğer mal ve haklarda ise piyasa değerinin ’u yıllık emsal kira bedeli olarak dikkate alınacaktır.

Bu konuyu bir örnek üzerinden inceleyelim. 2024 yılında emlâk vergisi değeri 5.000.000 lira olan ve bu değer üzerinden emlâk vergisi ödeyen Ali Bey'in, bu dairesi için yıllık emsal kira bedeli 250.000 liradır. Ancak Ali Bey, gerçekte, yıllık 175.000 lira kira geliri elde ettiyse, bu gelirini mi, yoksa emsal kira bedelini mi beyan edecektir. Gerçek kira bedelini beyan ederse sonradan fark için ikmalen tarhiyat yapılabilir mi?

Bu soruya, hemen cevap verelim, sonra da sebeplerini açıklayalım. Bu sorunun cevabı olumsuzdur. Örnekteki mükellef Ali Bey, gerçekte almadığı 250 bin lirayı kira geliri olarak beyan etmekle yükümlü değildir.

GVK, kanunun yorumlanmasına esas olacak ilkelerini (kanunun ruhunu), hemen 1 ve 2'nci maddesinde açıklamıştır. Bizi ilgilendiren “gerçek gelir” ilkesine göre gelir vergisi, kişilerin elde ettikleri gerçek gelirleri üzerinden alınır. Kişilerin........

© Ekonomim