Geçen Çarşamba Adana’ya gideceğimi söylediğimde arkadaşlarım “bu sıcak ta mı?” diye sordu. Adana denilince bu dönemde akla ilk gelen aşırı sıcak oluyor. Benim bir günlüğüne gittiğim Adana’da çiftçiler, tarım işçileri her gün o sıcakta tarlada, bahçede çalışıyor, üretiyor. Üstelik çoğu zaman alın terinin emeğinin karşılığını da alamıyor.

Türkiye İş Bankası bizi bir kez daha çiftçilerle buluşturdu. Adana Çiftçiler Birliği’ ile ortaklaşa düzenledikleri “Planlı Üretim ve Tarımın Geleceği” konulu sohbet toplantısı için 26 Haziran Çarşamba günü Adana’daydım. İzmir’den Adana’ya sabah 06.40 uçağı ile gittim. Dönüş uçağım saat 22.40’taydı. Ancak her zamanki gibi uçak rötar yaptı ve 1 saat gecikmeli kalktı.

Sabah ilk olarak Türkiye İş Bankası Adana Bölge Satış Müdürlüğü Tarım Bankacılığı Müdür Yardımcısı Burak Toptaş, Yüreğir Şube Müdürü Erhan Özhan, gazetemiz EKONOMİ’nin Adana Bölge Temsilcisi Selçuk Altun ile birlikte Yüreğir Ziraat Odası’na konuk olduk.

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, Meclis Başkanı Şevket Uludağ, yönetim kurulu üyeleri ve çok sayıda çiftçi ile kahvaltı yaptık. Uzun uzun sohbet ettik. Seyhan Ziraat Odası Başkanı Süleyman Girmen, 1.Bölge Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birliği Başkanı Muhammet Yalçın’da bu sohbette katıldı.

Sonrasında Türkiye’nin en eski ve en etkili çiftçi örgütlerinden birisi olan Adana Çiftçiler Birliği’ne giderek Başkan Mutlu Doğru, Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Bülent Özekici ve Yönetim Kurulu Üyesi Yiğit Özşahin ile tarımdaki güncel konuları konuştuk.

Divan Oteli’ndeki toplantıya ise, Türkiye İş Bankası Adana Bölge Satış Müdürü Mehmet Yetim, Adana Şube Müdürü Fatih Hartavi, Ankara’dan gelen Uzman Metin Yüksel Bölüm, yine çok sayıda üretici, ihracatçı, sanayici katıldı. Hem bilgilerimizi paylaştık hem de yeni bilgiler edindik.

Adana’daki görüşmelerimizde, toplantı öncesi ve sonrası sohbetlerimizde öne çıkan ve özellikle dile getirmemiz istenen sorunlar, konular özetle şöyle:

1- Bölgede buğday hasadı bitti ama tartışması devam ediyor. Çiftçiler artan girdi fiyatlarına karşılık buğday ve arpa alım fiyatının çok düşük olmasından şikâyetçi. Önümüzdeki ekim döneminde buğday üretiminden bir kaçış olacağını söylüyorlar. Buğday fiyatının sadece yüzde 11-12 ve arpa fiyatının ise yüzde 3,6 artırılması, mısır alım fiyatı konusunda çiftçileri endişelendiriyor. Geçen yıl mısır alım fiyatı zaten çok düşüktü. Üreticiler haklı olarak “girdiler 2-3 kat artarken 3 yıldır buğdayı, mısırı aynı fiyattan satıyoruz. Bunu sürdürmek mümkün değil. Mısıra iyi bir fiyat bekliyoruz” diyor.

2- Aşırı sıcaklar birçok ürüne ciddi zarar verdiğini ve tarım sigortalarının (TARSİM) aşırı sıcak zararını kapsamadığını bu konuda mutlaka bir düzenleme yapılması gerektiğini hemen bütün çiftçiler dile getirdi.

Üreticilerin bu konuda anlattıklarını özetlersek; şu sıralar karpuz, kavun, domates hasadı yapılıyor. İş yoğunluğunun en fazla olduğu dönem, bu ürünlerin hemen tamamı aşırı sıcaktan olumsuz etkilendi. Güneş yanığı ile ilgili teminat yok. Daha önce narenciyede ciddi sorun olunca TARSİM bu konuda bir çalışma başlatmış ve çiçekten meyveye dönerken o kısa sürede yanma olursa hasarı karşılıyor. Ama iki yıl önce limon sıcaktan yansa da hastalık var diye ödeme yapılmadı. Sigorta ile ilgili en büyük sıkıntı, TARSİM’in devreye girmesi için ürünün en az yüzde 30 oranında zarar görmesi gerekiyor. Kolay kolay yüzde 30 hasar raporu verilmiyor.

3- Adana’da hangi çiftçi ile konuşsak sulama hizmetinden, su fiyatından şikâyetçi. Herkes su sorununun yakında daha çok büyüyeceğini biliyor. Çiftçilerin söylediklerine kulak verelim:

- Tarımın en büyük girdisi su... Ülkemizde 2018 yılından itibaren çok radikal bir kararla 378 sulama birliği birleştirilerek şu anki mevcut düzene geçildi. Bu 6 yıllık süreç değerlendirmek için yeterli bir süre. Biz burada çalışan arkadaşlardan ziyade bu getirilen sistemin çiftçi açısından çok büyük sorun yarattığını gündeme getirmemiz gerekiyor. Özellikle hizmet anlamında çok büyük sorunlar yaşanıyor. Bu model hem fiyat hem de hizmet açısından çiftçiye yarar değil zarar veriyor.

- Yakında en büyük sorunumuz su sıkıntısı olacak. Çukurova, Türkiye’nin en önemli tarım merkezlerinden birisi. Çok geniş tarım alanları ile hem yerel hem de ülke ekonomisine........

© Ekonomim