İlk 500 büyük sanayi kuruluşu: Derinlemesine analiz

İSO’nun 2024 yılı verile­rine göre, ilk 500 sanayi ku­ruluşunun üretimden net satışları, 2023 yılında 6,45 trilyon TL iken 2024 yılında yaklaşık 8,79 trilyon TL’ye ulaşmıştır. Bu artış nominal olarak 6,3 büyümeye işaret ederken, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) etkisiyle re­el bazda %3,4 oranında küçül­me yaşanmıştır. Bu durum, yük­sek enflasyonun sanayi gelirlerini yanıltıcı biçimde artırdığına, re­el olarak ise sektörün daraldığına işaret etmektedir.

2023 yılında 937 milyar TL olan toplam faaliyet kârı, 2024’te 641 milyar TL’ye gerilemiş­tir. Bu, 1,6’lık dramatik bir düşüş anlamına gelir. Faaliyet kârlılığı oranı da aynı dönemde ,5’ten %6,2’ye gerilemiş ve bu, son 10 yılın en düşük düzey­lerinden biridir. Bu düşüşün ne­denleri arasında artan girdi ma­liyetleri, enerji fiyatları ve faiz oranları yer almaktadır.

Öte yandan, zarar eden fir­ma sayısı dikkat çekici biçim­de yükselmiştir: 2023’te 96 olan zarar açıklayan şirket sayısı, 2024’te 152’ye çıkmıştır. Bu, toplamın üçte birine yaklaşan bir orandır ve riskli bir finansal yapıyı işaret etmektedir.

İSO 500 içindeki firmala­rın ihracat hacmi, Türkiye toplam sanayi ihracatının yaklaşık 8- 40’ını oluşturur. Ancak 2024 yı­lında küresel talep daralması, navlun maliyetleri ve döviz kuru­nun baskılanması nedeniyle ihra­cat artışı nominalde sınırlı, re­el olarak düşüş yönlü olmuştur. Özellikle AB’ye ihracatta yavaşla­ma dikkat çekmektedir.

Sanayi kuruluşlarının 2024 yı­lında karşılaştığı en önemli sorun­lardan biri finansman giderle­rindeki artıştır. Artan politika faizleri ve sıkı para politikası ne­deniyle borçlanma maliyetleri ciddi şekilde yükselmiştir. Ban­ka kredilerine bağımlı olan birçok firma, finansman giderlerinin faaliyet kârına oranının a’e kadar çıktığını raporlamıştır.

2023 yılına göre Ar-Ge harca­maları �,4 oranında artarak 60,7 milyar TL’ye ulaşmıştır. An­cak bu artışa rağmen yüksek teknolojili firma sayısındaki artış sınırlı kalmıştır. 2024 yılında İSO 500 içerisinde yer alan yüksek teknoloji yo­ğunluklu firma oranı yal­nızca %7,4 seviyesindedir. Orta-düşük teknoloji yoğun­luklu firmaların oranı ise hala P’nin üzerindedir.

İSO 500 listesinde yer alan........

© Dünya