2024 Paris Olimpiyatları oldukça görkemli ve bir o kadar tartışmalı bir açılışa sahne oldu. Seremoniyi izlerken benim aklımdan geçen ise “acaba bu olimpiyatların maliyeti ne olacak” idi. Hatırlayanlar vardır, Cem Yılmaz eski gösterilerinden birinde binaya bakıp “buraya ne kadar demir gitmiştir acaba” diyen tipi hicveder. Benim olimpiyatlara yaklaşımım da biraz öyle sanırım.

Yine de merak etmeden duramadım: acaba Paris 2024’e ne kadar kaynak harcandı? Gelir gideri karşılıyor mu? Ve belki en önemlisi, olimpiyatların karbon ayak izi nasıl?

Ekonomistlerin yıllardır yanıt aradığı bir soru, olimpiyatların ev sahibi şehirler için rasyonel bir tercih olup olmadığı. Bilinen şu ki olimpiyat düzenlemenin maliyeti 20. yüzyılın ikinci yarısından beri, özellikle de 1970’lerden sonra, önemli ölçüde yükselmiş. Temel neden oyunlarda yer alan spor branşı, sporcu ve katılımcı sayısının artması. Buna bağlı olarak altyapı yatırımları ve operasyonel giderler de tırmanıyor.

Olimpiyat düzenleyen pek çok şehir uzun yıllar süren mali risklerle karşı karşıya kalmış. Örneğin 1976 yaz olimpiyatlarına ev sahipliği yapan Montreal’in ayrılan bütçeyi katbekat aşan harcamalar nedeniyle altına girdiği borçları ödemesi neredeyse 30 yıl sürmüş.

Bu konuda yapılan en kapsamlı araştırma Oxford Üniversitesi’nden Alexander Budzier ve Bent Flyvbjerg tarafından gerçekleştirilen “Oxford Olympics Study.” 2024’te güncellenen çalışmanın temel bulgusu olimpiyatların hiçbir zaman planlanan bütçe içerisinde kalamadığı ve bunun artık olimpiyatların uygulanabilirliği için bir tehdit teşkil ettiği.

Oxford araştırmasına göre nispeten “düşük maliyetli” olarak lanse edilen Paris 2024’ün faturası 8,7 milyar dolar ki bu daha şimdiden reel olarak 5 maliyet aşımı anlamına geliyor. Bu rakam Rio 2016........

© Dünya