ABD'nin “tek ülkeye karşı tek savaş” yürütmeye dayalı bir 21'inci yüzyıl stratejisi geliştirdiği, Rusya ve Çin’in 3. dünya savaşı olmadan, çok kutuplu bir dünyada küresel güç olmak istediği düşünüldüğünde büyük bir savaş çıkmama olasılığı daha yüksek görünüyor.

Son günlerde bir dünya savaşı tartışmasına ta­nık oluyoruz. Önce Macaristan Başbaka­nı Viktor Orban, sonra Sırbistan Cumhurbaş­kanı Aleksandar Vu­cic ve en son Dışişle­ri Bakanı Hakan Fidan büyük bir savaşın çı­kabileceğine dair söylemler­de bulundular.

İki dünya savaşının da mer­kezi Avrupa’dır. I. Dünya Sava­şı için Fransız Devrimi’nin yak­tığı bağımsızlık ateşi ile silah­lanma için gerekli hammadde ve pazar arayışının yarattığı sömürgecilik ana tetikleyici­ler oldu. II. Dünya Savaşı için ise etkenler biraz farklıydı. I. Dünya Savaşı’nın yarattığı yı­kım, kaybedenler üzerindeki büyük baskının yarattığı nef­ret önemliydi. Bunların yanın­da İspanyol Gribi, 1929 buhra­nının yarattığı ekonomik kriz, totaliter liderlerin iktidarı, fa­şizmin yükselişi, silahlanma yarışı, ideolojik kavganın ya­rattığı bölünme ve Milletler Cemiyeti’nin etkisizliği diğer etkenler oldu.

İki büyük savaşın çıkış ne­denleriyle bugünü karşılaş­tırmak hem kolay hem de zor. Özellikle iki savaş arasındaki uluslararası ortama benzer bir yapı bugün için karşımıza çıkıyor. Covid-19 ve zirveye çıkardığı ekonomik sorunlar, Avrupa’da faşizmin yükselişi, totaliter lider profilinde artış, bölgesel çatışmaların önlene­memesi, silahlanma yarışının hızlanması ve Birleşmiş Millet­ler’in etkisizliği…. En önemli­si ise fikir birliğini tam sağla­yamamış ama........

© Dünya