Binlerce yıl­dır iktidar­ların saraylar­da kurulduğunu kralların, pa­paların, devlet adamlarının al­tın varaklı oda­larında dünyayı şekillendirdiği­ni izledik. Saray benzeri malikaneler bu yü­ce yöneticilerin gücüne güç katan mekanlar; giydikleri yedikleri içtikleri ise zihin­lerimizdeki “onlar bizden, yani sıradan fanilerden ola­maz” ayrıntısını kodlayan detaylardı. Yöneten ve yö­netici arasında sadece ordu­lar, korumalar değil aynı za­manda yaşam stili ve tutum farkı olması kaçınılmaz bir durumdu. Bu hem yukarıda­kine hem de kitleye kim ve ne olduğunun farkındalığı­nı dikte eden bir yapısal ta­sarımdı. Kraliyet ya da im­paratorluk ahalisi halkına uzaydan bir yerden bakardı ve halkın dünyasıyla arasın­da bir geçişkenlik kurulması yasaktı.

Cumhuriyetlerin ve de­mokratik süreçlerin 19. yüz­yıldan itibaren gelişmeye başlaması yönetici elitlerin halka dokunmasını mecbur kıldığı gibi, sıradan faniler­le saraylar arasında bir ge­çiş kanalı da oluşturdu. Al­tın varaklı saraylardan süs­lemesiz dev binalara doğru kayış bir yandan gücün halk tarafından hissedilmesini, diğer yandan şatafatsız bir iktidar algısının pekişme­sini öngörüyordu. Kimi ül­kelerde eski saraylar yöne­tim binası olarak kullanılsa da iktidarın siyasi temsilci­leri kendi evlerinde ikamet ediyor; kendilerinin birey­sel varlığının değil yaptıkla­rı işin yüceliğini ön plana çı­kartmayı tercih ediyordu.

20. yüzyıl küresel savaş­ların ve yıkımların yüzyı­lıydı. Halkın yüce bir yöne­timden ziyade yüce bir ide­olojiye teslim olması esastı. Liderlerin dokunulmazlığı mekanlarından değil, temsil ettiği fikirlerden geliyordu. Savaş zamanıydı; düşmanlar vardı ve “sorgusuz biat” halk ile iktidar ilişkisinin temel niteliğiydi.

Savaşların ve ideolojilerin rafa kalktığı “meşhur küre­selleşme” dönemi, yani 20. yüzyılın sonları yücelik algı­sının yavaş yavaş devlet ol­mayan aktörlere, yani devlet bütçesine yakın........

© Dünya