Toplumsal zemin üzerinde yükselen sistematik riskin seyri

“Bilgi, bilenin dilinde değil; bilmeyenin iddiasında pat­lar.”— anonim

Günümüz dünyasında eko­nomiler yalnızca sayılar­la, kurumlarla ya da algorit­malarla değil; bu sistemleri yöneten insanların zihinsel modelleri, bilinç düzeyleri ve öz­güvenleriyle şekilleniyor. Bazen bir liderin tek bir tweet’i, yaptığı toplanıtlarda bir açıklaması ve­ya herhangi bir hareketi küresel piyasaları alt üst etmeye yetiyor. Ve ne yazık ki o tweet’in sahibi çoğu zaman yarattığı dalgalan­manın derinliğinin farkında bile olmuyor.

Donald Trump’ın ikinci dö­nemi, dünyada bu olgunun çar­pıcı bir örneğini yaşıyor. Ar­tırılan gümrük tarifeleri, kar­şılıklı yapılan açıklamalar ve misllemeler, ticaret savaşları, NATO, Uluslararası Ticaret Ör­gütü (WTO) , USMCA (United States-Mexico-Canada Agree­ment / ABD-Meksika-Kanada Anlaşması) gibi uluslararası it­tifaklara yöneltilen tehditler sa­dece bir ekonomik tercih değil; aynı zamanda bilgi ile cehalet, strateji ile tepki, mütevazılık ile kibir arasında yaşanan bir müca­delenin dışa vurumu.

Cehalet yalnızca bilmemek de­ğildir; bilmediğini bilmemektir. Dunning-Kruger etkisinin göster­diği gibi, düşük bilgi düzeyinde­ki birey, çoğu zaman yetkinliğini abartır. Bu durum, bir liderin zihin­sel evrenine yerleştiğinde, bireysel bir sorun olmaktan çıkar; sistema­tik bir riske dönüşmek üzere fırsat kollamaya başlar. Çünkü ekonomi­ler beklentilerle yaşar; beklentiler ise anlatılarla şekillenir. Anlatılar cehaletle yazıldığında, piyasa yal­nızca dalgalanmaz, kırılır.

Gümrük tariflerinin hesapla­masının yapıldığı formül, kulla­nılan Yunan harfleri ile oldukça karmaşık ve seksi gibi görünse de da arkasındaki mantığın tam bir bakkal hesabına dayanması söy­lediklerimin doğrulunu gösteren önemli bir kanıt gibi. Trump’ın duygulara dayalı, içgüdüsel poli­tikaları; piyasaların psikoloji­sini sarstı.

Beklentiler........

© Dünya