İsrail’in 13 Haziran’daki saldırısı ve İran’ın karşı­lık vermesi ile yükselen tansiyoon sıcak savaş, tüm dünya ekonomilerinde önem­li dalgalanmalara yol açtı.

De­vamı olasılığına bağlı büyük riskler doğuran savaş, Türki­ye ekonomisini enerji fiyat­larında artış, turizmde dü­şüş, ticaret koridorlarındaki aksama, borsada kayıplar ve sermaye akımlarının durma­sı- sermaye kaçışı şeklinde başlıca 5 koldan tehdit ediyor. Enerji ithalat faturası ve dış ticaret açığında büyüme, dö­vizde artış ve enflasyonun ye­niden azması olasılığı, ekono­mik sorunların ağırlaşmasına davet çıkarıyor.

İsrail-İran savaşı, dünyada enerji ve altın fiyatlarını artı­rarak enflasyonist baskıyı güç­lendirdi, borsalarda düşüşlere yol açtı. İsrail’in hava saldırıla­rı sonrası Brent petrol fiyatla­rı yüzde 7-14 oranında artarak 78,50 dolara kadar çıktı, daha sonra 73-75 dolar bandına ge­riledi.

Batı Teksas ham petrolü de yüzde 9,1 artışla 74,23 dola­ra ulaştı. İran’ın Hürmüz Bo­ğazı’nı kapatma olasılığı, gün­lük 20 milyon varille küresel petrol arzının yüzde 20’sini riske atmak demek. JP Mor­gan, petrol fiyatlarının 120- 130 dolara çıkabileceği uyarı­sında bulundu. Enerjideki dal­galanma, küresel enflasyon baskısını artırdı, büyüme bek­lentilerini olumsuz etkiledi.

Jeopolitik risklerin art­masıyla yatırımcılar güven­li limanlara yöneldi. Ons al­tın 3.430 dolara, gram altın ise 4.380 TL’ye ulaşarak tarihi zirveleri gördü. Savaş, küresel piyasalarda risk iştahını azalt­tı. ABD’de S&P 500 ve Nasdaq 100 vadeli işlemleri yüzde 1,55 düşüş yaşadı, Wall Street en­deksleri yüzde 1-1,8 geriledi. Asya borsaları, özellikle İsra­il’in saldırıları sonrası sert sa­tışlarla karşılaştı. Kripto pa­ra piyasaları da belirsizlik ne­deniyle dalgalı bir seyir izledi. Güvenli liman talebi altını öne çıkardı. Euro, doların küresel değer kaybıyla yükselişe geçti.

Türkiye, enerjide ithalata bağımlılığı ve bölgesel konu­mu nedeniyle krizden sert et­kilendi. BİST 100, dünya bor­saları arasında en sert düşüşü yaşadı ve yüzde 3,5-4,06 ka­yıpla 9.065-9.133 puan aralığı­na geriledi. Ulaştırma sektörü hisseleri sert düştü, enerji ve havacılık hisseleri dalgalan­dı. Gerginliğin devamında en­deksin 8.500’e kadar ineceği belirtiliyor.

Dolar/TL kuru, bir anda 39,60 TL’ye sıçradı, ardından 39,40 TL’ye geriledi. Euro/TL ise 45,85 TL’ye yükseldikten sonra 45,50 TL’de dengelendi. Türkiye’nin yüzde 92 oranın­da ithalata bağımlılığı, petrol fiyatlarındaki artışın enflas­yonu yüzde 2-3 oranında artır­masına yol açabilecek. Petrol fiyatlarındaki yükseliş, Türki­ye ekonomisi üzerinde baskı­yı artıracak. Artan jeopolitik riskler, Türkiye’nin risk pri­mini (CDS) 328 baz........

© Dünya