Yaşanan şok gelişme­lerle küresel ve ulusal ekonomide taşların ye­rinden oynadığı, belirsizlik ve risklerin zirve yaptığı yılın ilk beş ayında Türk reel sektörü­nün döviz pozisyon açıkları ve dolayısıyla kur riski de hız­la büyüdü. Reel sektör firma­larının yüksek hacimlere ula­şan yabancı para net pozisyon açıkları hem kendileri hem de genel ülke ekonomisi için ciddi bir risk tablosuna işaret ediyor.

Merkez Bankası’nın son açıkladığı veriler, finans kesi­mi dışındaki firmaların (reel sektör) döviz yükümlülükle­rinin varlıklarına göre çok da­ha hızlı arttığı yılın ocak-ma­yıs döneminde buna bağlı ola­rak net pozisyon açıkları ve dolayısıyla kur riskinin önem­li oranda büyüdüğünü ortaya koydu. Buna göre ilk beş ayda reel sektör firmalarının top­lam döviz varlıkları yüzde 3,5 oranında 5 milyar 572,3 milyon dolar artışla 166 milyar 844,4 milyon dolar olurken, toplam döviz yükümlülükleri ise yüz­de 12,4 oranında 37 milyar 931 milyon dolarlık bir artışla 343 milyar 77,1 milyon dolara yük­seldi. Böylece firmaların net döviz pozisyonu açığı beş ayda yüzde 22,5 oranında 37 milyar 358,7 milyon dolar büyüyerek 176 milyar 233 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaştı.

Reel sektörün döviz yüküm­lülüklerinin en büyük bölümü­nü mayıs sonu itibarıyla 282 milyar 459 milyon dolara ula­şan nakdi krediler oluşturu­yor. Söz konusu yükümlülük­lerin ilk beş ayda net 31 milyar 646,2 milyon dolar arttığı dik­kati çekiyor. Mayıs sonu itiba­riyle nakdi kredi borçlarının 161 milyar 927,1 milyon dola­rını yurt içi bankalar ile faktö­ring, leasing ve finansal kira­lama şirketi gibi diğer finans kuruluşlarından, 113 milyar 544,1 milyon dolarını ise yurt dışından sağladıkları döviz kredileri oluşturuyor. İlk beş ayda firmalar yurt içi banka­lardan net 18 milyar 17,4 mil­yon dolar ve yurt dışından net 13 milyar 628,8 milyon dolar kredi kullandılar.

Reel sektör firmalarının it­halat borçları da beş ayda 2 milyar 304,3 milyon dolar arta­rak 49 milyar 340,4 milyon do­lara yükseldi. Firmaların döviz riskini azaltmak, arbitraj ya da spekülatif amaçlarla kullandı­ğı dövize dayalı türev ürünler­den doğan yükümlülükleri ise ilk beş ayda yüzde 54,5 oranı ile en hızlı artan kalem oldu. Söz konusu yükümlülükler anılan dönemde 3 milyar 980,5 mil­yon........

© Dünya