Son yıllarda kiralardaki hızlı yükselişe bağlı ola­rak ailelerin tüketim har­camaları içinde “konut ve kira” en büyük payı alır hale gelirken, ulaştırma ikinci büyük harcama alanı oldu, gıda ise üçüncü sıraya geriledi. Özellikle alt gelir grup­larındaki aileler yüksek kiralar yüzünden mutfak harcamaları­nı kısmak zorunda kaldı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ülke genelinde yıllık or­talama 15 bin 800 örnek ailede gerçekleştirdiği Hane halkı Bütçe Araştırması ile belirlediği tüke­tim harcaması verilerinin 2024 sonuçları çarpıcı bulgular ortaya koydu. Araştırmada ortaya çıkan ailelerin tüketim harcamaları kompozisyonunda özellikle son iki yılda hem gelir grupları arası hem de harcama alanlarına göre radikal değişim dikkati çekti.

TÜİK, hanelerin tüketim harcamalarını karşılaştırılabi­lir hale getirmek amacıyla ha­ne halkı büyüklüğü ve kompo­zisyonunu dikkate alarak hane halkı ve eşdeğer fert başına or­talama tüketim harcaması tu­tarları hesapladı. Buna göre 2023’te 24 bin 383 TL olan hane halkı başına aylık ortalama tü­ketim harcaması 2024’te 45 bin 344 liraya, eşdeğer fert başına harcama da 12 bin 521 TL’den 23 bin 558 liraya yükseldi. Bu verilere göre geçen yıl hane hal­kı başına ortalama tüketim har­caması 2023’e kıyasla yüzde 86, fert başına ortalama harcama da yüzde 88,2 ile enflasyonun üzerinde artış kaydetti.

Geçen yıl Türkiye genelinde hane halklarının tüketim har­camaları içinde en yüksek pa­yı yüzde 26 ile konut ve kira al­dı. Bu harcama grubunun top­lamdaki payı önceki yıla göre 2,1 puan daha arttı. Konut kira­nın 2022’de yüzde 22,4 olan pa­yı, 2023’te yüzde 23,9’a çıkmıştı.

Toplam tüketim harcamala­rında 2023’te 0,5 puan artarak yüzde 21,9’a yükselen ulaştır­manın payı ise geçen yıl 0,3 pu­an düşerek yüzde 23,6’ya gerile­di. Buna rağmen ulaştırma, aile bütçesinde en büyük ikinci har­cama kalemi olmaya devam etti.

Eski yıllarda hane halkı tüke­tim harcamaları içinde en büyük payı alan gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının 2023’te 2,3 pu­anlık düşüşle yüzde 20,6’ya ge­rileyen payı 2024’te ise yüzde 18,1’e kadar indi. Böylece gıda, önceki yıl olduğu gibi toplam tü­ketim harcaması içindeki paya göre üçüncü sırada yer aldı.

Buna göre sıralama değişmek­le birlikte 2024’te ülke genelin­de hane halklarının........

© Dünya