“İyi bir dava kötü bir plan­lamayla kaybedilebilir” derler. Bu cümle, özellik­le yüksek maliyetli ve uzun süren uluslararası tahkim süreçlerin­de fazlasıyla geçerlidir. İş dünya­sında riskin ölçülebildiği kadar yönetilebildiği bir çağda, üçüncü taraf tahkim finansmanı (third-party funding) tam da bu ihtiyaca cevap vermek üzere gelişti.

Üçüncü taraf finansmanı, bir davanın tarafı olmayan yatırım­cı ya da fonların, davacıya tahkim sürecine ilişkin masrafları karşı­laması karşılığında, davanın ba­şarılı sonuçlanması durumun­da belirli bir pay almasıdır. Bu­rada teminat olarak dava konusu alacak gösterilir; klasik anlamda borç değildir, risk paylaşımıdır.

Bu yapı girişimciler için hu­kuk riskinin finansallaşmasını sağlar. Tahkimin hukukçuların elinden çıkıp finans uzmanla­rının radarına girmesi de bu ev­rimle başlar. İşletme sermaye­sine dokunmadan büyük ölçekli uyuşmazlıklarda hak iddia ede­bilmek, rekabetçi ekonomilerde stratejik bir tercih haline geldi.

Dünyada üçüncü taraf finans­man pazarı 2023 itibarıyla 12 milyar dolar sınırını aşmış du­rumda. Özellikle Birleşik Krallık, ABD ve Hong Kong, bu alandaki gelişmiş yargı çevreleri arasında sayılıyor. Londra merkezli Bur­ford Capital, BenchWalk, Om­ni Bridgeway, Harbour LF gibi oyuncular, ICC ve ICSID tahkim­lerinde aktif olarak yer alıyor.

İngiltere’de yargı sisteminin 2014’te dava finansmanı meşru kabul etmesiyle başlayan bu dal­ga, Avrupa kıtasına ve Singapur gibi Asya merkezlerine yayıldı. 2024 yılında sadece Burford’un finanse ettiği davalardan sağla­dığı getiri 2-3........

© Dünya