Η Γάζα, μια πόλη με ιστορία τουλάχιστον τριών χιλιετιών, αποτελούσε ανέκαθεν λιμάνι με τεράστια γεωστρατηγική σημασία. Χτισμένη επάνω στην αρχαία κεντρική οδό Via Maris που ένωνε την Αίγυπτο με την αρχαία Παλαιστίνη, κατακτήθηκε διαδοχικά από Αιγύπτιους, Ισραηλίτες, Ασσύριους, Πέρσες, Έλληνες.

Ονομάστηκε Νεάπολη κατά τα ελληνιστικά χρόνια, έγινε ρωμαϊκή, βυζαντινή, αραβική, ενώ οι σταυροφόροι την έθεσαν υπό την κατοχή τους το 1099. Ο Σαλαντίν την επανέφερε στο ισλάμ, για να ενταχθεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ως το 1917, όταν και έγινε βρετανική κτήση. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη διαίρεση της Παλαιστίνης αποτέλεσε το σημείο αναφοράς της Λωρίδας της Γάζας, ενός στενού κομματιού γης 40 χιλιομέτρων μήκους και 11 χλμ. πλάτους.

Όταν αποφασίστηκε η διχοτόμηση της Παλαιστίνης με την ταυτόχρονη ίδρυση του ισραηλινού κράτους, το 1947, επικράτησε χάος. Η περίοδος εκείνη ονομάστηκε από τους Άραβες Aλ Νάκμπα (Καταστροφή). Ταυτόχρονα με την εκπλήρωση του οράματος για εβραϊκό κράτος, οι γειτονικές αραβικές χώρες κατέλαβαν τμήματά της. Η Ιορδανία εισέβαλε στη Δυτική Όχθη, η Συρία στα Υψίπεδα του Γκολάν και η Αίγυπτος στην παράκτια περιοχή που ονομάστηκε Λωρίδα της Γάζας, στα σύνορά της με το νέο κράτος.

Στην παράκτια αυτή ζώνη που εκτείνεται από τη χερσόνησο του Σινά μέχρι τα νότια της πόλης Ασκελόν κατέφυγαν μαζικά αραβόφωνοι, ακριβώς επειδή ανήκε στη μουσουλμανική Αίγυπτο και φάνταζε ασφαλής. Ο συνολικός πληθυσμός της Γάζας έφτασε τους 200.000 κατοίκους, εκ των οποίων το 60% ήταν πρόσφυγες.

Al Nakba (Καταστροφή). Περίπου 600.000 Άραβες είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Εκκένωση του χωριού Ταντούρα μετά την κατάληψη από τον ισραηλινό στρατό. (Κρατικά Αρχεία του Ισραήλ)

Κατά τον δεύτερο αραβοϊσραηλινό πόλεμο, που ακολούθησε την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ, Γαλλία, Αγγλία και Ισραήλ συμμάχησαν κατά της Αιγύπτου του Νάσερ και η Λωρίδα της Γάζας μαζί με τη χερσόνησο του Σινά πέρασαν υπό εβραϊκή κυριαρχία. Ο πόλεμος του Σουέζ ξεκίνησε στις 29 Οκτώβρη 1956 για να ολοκληρωθεί λίγες μέρες αργότερα, στις 7 Νοεμβρίου, επικυρώνοντας την παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ και φυσικά την πρωτοκαθεδρία τους στην περιοχή. Στη μία και μοναδική περίπτωση ιστορικά που συνέβη κάτι παρόμοιο, οι ΗΠΑ μαζί με τη Σοβιετική Ένωση απαίτησαν την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων από τα αιγυπτιακά εδάφη και το Ισραήλ συμμορφώθηκε πλήρως λίγες μέρες αργότερα.

Τα επόμενα χρόνια η Λωρίδα της Γάζας διοικείτο από Αιγύπτιο στρατιωτικό κυβερνήτη. Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες είχαν τη δυνατότητα να εργαστούν και να σπουδάσουν στην Αίγυπτο. Όμως το 1967 ο Πόλεμος των Έξι Ημερών ανέτρεψε τη σχετική ηρεμία. Το Ισραήλ νίκησε ταυτόχρονα τη Συρία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο, καταλαμβάνοντας αντίστοιχα τα Υψίπεδα του Γκολάν, τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.

Η αλλαγή στάτους στη Γάζα άλλαξε άρδην την καθημερινότητα των κατοίκων της, που αναγκάζονταν να εργάζονται –ανασφάλιστοι ως επί το πλείστον– στο Ισραήλ. Παραγωγικοί τομείς που συνεισέφεραν σημαντικά στην οικονομία, όπως η αλιεία, απαγορεύτηκαν. Η πρόσβαση σε παιδεία και υγεία έγινε δύσκολη και οι εβραϊκοί οικισμοί ξεφύτρωναν σε όλη τη Λωρίδα, προκαλώντας την οργή των Παλαιστινίων που εντός του Ισραήλ ένιωθαν πολίτες β΄ κατηγορίας. Στην απογραφή που πραγματοποίησαν οι επίσημες ισραηλινές αρχές το 1967 καταγράφηκαν 394.000 κάτοικοι.

Τον Οκτώβρη του 1973, με τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, Συρία και Αίγυπτος εξαπέλυσαν ταυτόχρονη επίθεση κατά του Ισραήλ πετυχαίνοντας εντέλει την επιστροφή των εδαφών του Γκολάν και του Σινά, όχι όμως και της Γάζας.

Στο μεταξύ, αναδυόταν η ηγετική μορφή του Γιάσερ Αραφάτ. Ο πρώην μηχανικός με σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου και επαγγελματική προϋπηρεσία στους πετρελαιαγωγούς του Κουβέιτ είχε ήδη από το 1964 ιδρύσει την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ ή PLO στα αγγλικά) και την είχε καταστήσει διεθνώς αναγνωρισμένη εν δυνάμει κυβέρνηση των Παλαιστινίων. Ήταν ένας θρίαμβος για τον Αραφάτ και την ένοπλη οργάνωση Αλ Φατάχ, της οποίας ηγείτο. Η Φατάχ είχε αντιιμπεριαλιστικό και προοδευτικό προσανατολισμό, διακήρυσσε την ειρήνη και την αρμονική συμβίωση Εβραίων και Παλαιστινίων, απαιτώντας όμως τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.

Αναδεικνύοντας τον κοσμικό χαρακτήρα της Φατάχ και της ΟΑΠ, ο αδιαμφισβήτητος Παλαιστίνιος ηγέτης έστειλε απεσταλμένους και διπλωματικούς ακόλουθους στις αραβικές αλλά και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εκφράζοντας το κλίμα οργής που επικρατούσε στους Παλαιστίνιους απέναντι στους άλλους αραβικούς λαούς για τη χρησιμοποίηση του μεσανατολικού ζητήματος προς δικό τους όφελος. Τον Νοέμβρη του 1974 ο Αραφάτ πήρε μέρος στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Η Φατάχ (παρά τον προοδευτικό χαρακτήρα της ασκεί επιρροή και στις θρησκευόμενες μάζες, όπως αποδεικνύεται και από το όνομά της, που το δανείστηκε από την 48η σούρα του Κορανίου) στρατολογούσε εθελοντές Άραβες από διάφορες χώρες, δημιουργώντας ειδικά στρατόπεδα εκπαίδευσης ανορθόδοξου πολέμου. Εκδηλώθηκαν καταδρομικού τύπου επιθέσεις εναντίον ισραηλινών στρατιωτικών στόχων.

Αυτός άλλωστε ήταν και ο βασικός λόγος της αιφνίδιας επίθεσης των ισραηλινών δυνάμεων στην τότε έδρα της Φατάχ στο χωριό Καραμέχ της Ιορδανίας στις 21 Μαρτίου 1968, όπου και ακολούθησε η ομώνυμη φονική μάχη με περισσότερους από 200 νεκρούς, κυρίως Παλαιστίνιους.

Η οργάνωση δημιούργησε στρατόπεδα μαχητών και στον Λίβανο, απ’ όπου εξαπολύονταν σποραδικές επιθέσεις στο βόρειο Ισραήλ, προκαλώντας τη μήνη των Ισραηλινών, που εισέβαλαν στον νότιο Λίβανο στο πλαίσιο των επιχειρήσεων που ονόμασαν «Επιχείρηση Γαλιλαία». Ο πόλεμος του Λιβάνου ξεκίνησε στις 6 Ιούνη 1982, με αφορμή την απόπειρα δολοφονίας του Ισραηλινού πρέσβη στη Νέα Υόρκη Σλόμο Αργκόβ από την οργάνωση-παρακλάδι της Φατάχ του Αμπού Νιντάλ.

Στις 21 Αυγούστου Γάλλοι αλεξιπτωτιστές του 2ου Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών των Ξένων (2e Régiment Étranger d’Infanterie) αποβιβάστηκαν στη Βηρυτό, οργανώνοντας την άφιξη των υπόλοιπων δυνάμεων........

© Documento