R.1: 1/200 bin ölçek Mysia Olympos [HGM]: Slymeon [Simeon] T., 1550 rakımlı Altıardıçdüzü. Beliatoba 1795 rakımlı Çakşırlı T.?

Makalenin amacı, Balkanlar’da sanılan Libotanion Boğazı, Lobitzos, Plavitza, Toplitzo, Delphinas Bahçeleri, Pelagonia, Herakleia vs. gibi bazı yer adlarının Eğirdir Gölü civarında bulunduklarını göstermektir. Zira yaklaşık 500 yıl önce Göller Bölgesi ve bilhassa Eğirdir Gölü’nde vukûbulan coğrafî değişim ile bazen Trakya olarak da yazılan Thrakesia teminin yeri bilinememiş ve Eğirdir Gölü civarında vukûbulan olaylar, Trakya ve Balkanlar’da gösterilmiştir. Bunların başında da 29 Nisan 1091 tarihinde Barla önünde yapılan Lebounion [Küçük Aslan] harbi ve Uz/Oğuz Gölü [eski Eğirdir Gölü] gelmektedir.

Açar Kelimeler: Lobitzos, Libotanion Boğazı, Plavitza, Pelagonia, Delphinas Bahçeleri, Menderes ağzındaki bahçeler

Yaklaşık 500 yıl evvel Göller Bölgesi’nde coğrafî değişim olmuş; göl sularının yükselmesiyle Beyşehir Gölü ile Kıreli Gölü, Eğirdir Gölü ile Hoyran Gölü birleşmiş ve bugünkü Beyşehir ve Eğirdir gölleri ortaya çıkmıştı. Bu arada Hoyran ve Eğirdir gölleri arasında bulunan 14-15 km boyundaki ova, ovadaki birçok kent, suları Hoyran’dan Eğirdir’e [kuzeyden güneye] doğru akan Halys, Menderes, Sangarios ve daha birçok adı bulunan derin ırmak, bu ırmak üzerindeki köprü ve köprüden geçmekte olan Anayol [Kıral Yolu] göl suları altında kalmıştı. Bu coğrafî değişim fark edilemediği için de Anayol ve göl suları altında kalan, kalmayan birçok isim başka coğrafyalara taşınmıştır.

Daha önce Kelene [Kelainai], Apameia, Ainos, Phokai, Efes [Apasa], Kyzikos, Adrianopolis, Damatriu, Aspra [Bergama], Sidera, Hades, Rousion, Çoru, Boulgarophygon, Küçük İznik, Dristra, Bitzina [Becene], İstros [Tuna], Yüz Tepeler, Oğuz Gölü, Lâdik, Bahçeler, Anayol ve daha birçok yeri tespit ettim [bk. Har.1].

Şimdi de başka yerlere götürülen Libotanion Boğazı, Lobitzos, Plavitza, Toplitzo, Delphinas Bahçeleri, Pliskoba vs. üzerinde duracağım.

1049 yılında Türkler’e karşı gönderilen 15 bin atlı Peçenek, epey bir yol aldıktan sonra Edremit’e [Demetriu: Yalvaç-Aşağıtırtar] geldiklerinde şarka gitmekten vazgeçtiler ve Hoyran Gölü’nün şark sahilini takiple Lobitzo adlı yere geldiler; Kemer Boğazı’nı geçerek, St. Taras manastırı yanına çıktılar. Buradan da Trabitza’daki [Uluborlu önü] Peçenekler’le birleştiler. Selte, Lobitzo’da kaldı ve Bizanslılara mukavemet etmek istedi, ama sonunda yerini terkle öncekilere katıldı. Kemer Boğazı köprüsü, Bizans askerince tutulduğu için Peçenekler, boğazı, Lobitzo yakınından geçiyorlar. Selte, Peçenekler’in gölün ayağını rahat geçmeleri için artçılık görevi yapmıştır. Peçenekler, Yüz Tepeleri [Senirkent ovası] işgal ettiler [Kurat, 2016: 163-166].

Lobitzo, Boğaz’ın şark kıyısı ve Edremit’in 8-9 km güneyi, Yenice Burun-ören olmalıdır. Peçenek konusunu daha önce işlediğim için diğer Peçenek kısmına girmiyorum. Tarihçi, 15 bin atlı Peçenek’i, hiçbir mantıklı açıklaması olmadan, İstanbul Boğazı’nı geçirerek, Bulgaristan Şumnu taraflarına götürmüştür [bk. Har.1-2-3].

Dakia [Romania: Şuhut bölgesi] beyleri, vaktiyle Rumlarla yaptıkları antlaşmaya uymak istemediler; bu haber, eskilerin Moesia'lılar [Mysia] dediği Sarmat'ların [Peçenekler] kulağına gidince, onlar da uslu durmak istemedi. Bu halk önceden, Güney Romanya’da [Şuhut güneyi] yaşıyordu; böylece onlar da kitle halinde yola düştüler ve bizim arazimize göç ettiler. Bu göçün nedeni, komşuları Geta'lardan [Oğuzlar] gördükleri düşmanlıktı. Bu nedenle Peçenekler ülkemize girip talan ettiler. İmparator İsaakios, bunu haber alınca Traditza'yı [Triaditza, eski adı Sardika olan şimdiki Sofya; doğrusu Uluborlu önü bir kent] işgal etmesi gerektiğine karar verdi. Önce de doğulu Barbarları [Türkler] püskürtmüş olduğundan, bu ikinci işle kolay başa çıktı. [] Sonuçta İsaakios, Peçenekler’i mağlup etmiş olarak geri döndü. Ne var ki, Lobitzos [dağının] eteğine geldiklerinde, mevsime hiç uygun düşmeyen, kar ile karışık bir sağanak yağmur indirdi; oysa daha 24 Eylüldü [1059], büyük ırmakların suları öylesine kabarıp taştı ki, ordugâhın kurulduğu ova, denize benzer görünüşe büründü [bk. Anna, 1996: 115-117].

[15 bin atlı Peçenek] Triaditza’daki Peçenekler’le birleşince, civar yerleşkelerde yaşayanlarla iletişime geçerek, onları [Heamos’u geçip gelenleri] da bünyelerine aldılar. Hepsi ellerine silah olarak ilkel baltalar, tırpanlar ve diğer metal eşyaları alarak Philippopolis’e ulaştılar ve Tuna nehri ovasında Osmos nehri kıyılarında kamplarını kurdular. Sadece Selte Lobitzos’ta kaldı. Arianitzes, Makedonya’lı birliklerle Lobitzos’ta kamp kuran Selte’ye ulaştı, fakat kaçtığı için yakalayamadı; ama kampını ele geçirmeyi başardı ve sonra geri döndü. Batı’da olanlar bunlardı [Skylitzes, 2016: 185]. Philippopolis için bk. Har.3.

Rumlar bu biçimde üstünlük sağlayınca, az sonra İskitlerin [Peçenekler] güçlü birliklerle Adrianopolis yakınlarında bir yer olan Toplitzo’da ordugâh kurduğu söylentisi ortaya yayıldı [Attaleiates, 2008: 49]. Adrianopolis için bk. Har.1.

Larissa’yı kuşatan Bohemond’a karşı imparator, 7 000 askerle Yağmur Bey ve diğer ücretli askerin gelmesiyle nihayet İstanbul’dan ayrıldı. Larissa yakınlarına varıp da Kellion dağını geçince Anayol’u, halk arasında Kissabos denen dağı sağında bırakıp, […] adlı çayın yakınında bulunan, halkın Plavitza dediği bir kentçiğe ulaştı. Daha sonra imparator, birliklerini Larissa hisarının sağında bırakıp, kendisi, güneşin batmasını bekledikten ve savaşçılarına beni izleyin dedikten sonra, Libotanion Boğazını [Kleisoura; bir dağ dizisini aşmaya imkân veren, vadi nitelikli dağ geçidi] aştı; Rebenikos'un çevresinden dolaştı ve Allage denen yer üzerinden Larissa'nın soluna çıktı [Anna, 163-166].

Mysia Uluborlu-Yalvaç arasıdır. Büyük ırmaklar, […] adlı çay [Lobitzos çayı] ve Orgas; Batı, iki göl arasındaki ırmak ile Eğirdir ve Hoyran gölleri batısı; Heamos, Bozdurmuş dağları; Philippopolis, Senirkent-Kayaağazı yanında; Makedonia, Boğaz’ın şarkı [Thrakesia/Trakya]; Adrianopolis Kötürnek; Larissa Afşar; Kellion [Killene] Çirişli Dağı; Anayol, Kıral Yolu’dur [Har.3]. Libotanion, Kemer Boğazı; Lobitzos, Toplitzo, Libotanion ve Plavitza aynı yer. Umar, Libotanion Boğazı için Kleisoura der. Zira bu yer, Miryokefalon harbindeki Kleisoura ile aynıdır. Umar, hatalı olarak bu olayları, Larissa, Delphinas Bahçeleri, Plavitza vs. kentleri ve Thessalia'yı şimdiki Yunanistan’da gösterir.

840 Ünlü kargıcı Pelasg soylarına komuta eder Hippothoos, otururlar toprağı bereketli........

© Dikgazete.com