-Dmitry Nikolayevich Kozak

Başlıktan St. Petersburg’u çıkararak yetine Kremlin'i ekleyebilirsiniz. Çünkü bugünkü Kremlin ekibinin hemen hepsinin yolu bir şekilde St. Petersburg’tan geçmiştir. O nedenle Kremlin mitolojisinin panteonunu oluşturan aktörler ve onların üstlendikleri roller anlaşılmadan Rusya'nın yönetim sistemi çözülemez.

Vladimir Putin döneminin siyasi ve bürokratik elitleri, farklı sosyolojik ve mesleki statü kategorilerine ayrılabilir. Birçok analist bu figürleri, kökenlerine göre üç grupta sınıflandırır: Güvenlik servislerinden gelenler, Putin’in St. Petersburg’daki çevresinden olanlar ve 1990’larda kurulan özel işletmelerde yetişmiş isimler. Bunların çoğu, "siloviki" olarak bilinen güvenlik bürokrasisi içinden gelmektedir.

Bu elitlerin bir kısmı ise Yeltsin döneminden bu yana sistemde varlığını sürdüren “eski muhafızlar”dır. 1999’dan beri görevde kalan bu isimlerin birçoğu, aradan geçen yıllara rağmen hâlâ Rusya siyasetinin en etkili figürleri arasında sayılmaktadır.

Putin, 2000 yılında devlet başkanı olduğunda, çevresini sadık isimlerle yeniden şekillendirdi. Bu çekirdek ekip, 2000 yılında Kremlin’deki pozisyonlarını almış ve sonraki 20 yıl boyunca Rus siyasetinin temel taşları hâline gelmiştir. Söz konusu figürler arasında, Putin’in siyasi kariyerini başlattığı St. Petersburg Belediye Başkanı Anatoly Sobchak’ın çevresinde yer alan isimler öne çıkar. Anatoly Sobchak’ın yardımcılığını yapan Putin’in yanı sıra Yuriy Uşakov ve Dmitry Kozak gibi isimler de bu çevrenin parçasıdır.

Rusya Devlet Başkan Yardımcısı ve Dış Politika Danışmanı Yuriy Uşakov, Türk-Rus ilişkilerinde son on yılın en kritik isimlerinden biri olarak öne çıkıyor. Türkiye’ye S-400 hava savunma sistemlerinin satışı, TürkAkım doğal gaz boru hattı ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali gibi stratejik projelerde aktif rol üstlenen Uşakov, 2012 yılından bu yana Kremlin’in dış politika mimarisinde kilit bir aktör konumunda. Hem teknik uzmanlığı hem de Vladimir Putin’e olan kişisel yakınlığıyla dikkat çeken Uşakov, Kremlin içindeki “dış ilişkiler panteonu”nun en deneyimli figürlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Ancak son dönemde Moskova kulislerinde, Uşakov’un görevden ayrılacağı ve yerine daha önce Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkan Yardımcılığı görevini yürütmüş olan Dmitry Nikolayevich Kozak’ın getirileceği yönünde spekülasyonlar artmış durumda. Kremlin'den bu iddialara dair şu ana dek resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak bu tür görev değişiklikleri, Rusya’nın dış politika önceliklerinde veya yönetim tarzında köklü bir revizyonun habercisi olabilir.

Her iki isim de Vladimir Putin’in 1990’lı yılların başındaki St. Petersburg Belediye Başkanlığı döneminden bu yana yakın çalışma arkadaşları arasında yer alıyor. Bu bağ, onları sadece teknokrat değil, aynı zamanda rejimin ideolojik ve güvenlik mimarisinin taşıyıcı kolonları haline getiriyor. Bu nedenle, görev değişikliği ihtimali yalnızca bireysel bir rotasyon olarak değil, Kremlin’in dış politika ve iç yönetim stratejilerinde yeni bir sayfa açma girişimi olarak okunmalı.

Uşakov, 2012'den bu yana bu görevde bulunuyor ve Rusya'nın dış politika konularında kilit isimlerden biri olarak kabul ediliyor. Görev süresinin uzunluğu ve Putin'e olan yakınlığı göz önüne alındığında, görevden alınması veya yerine başka birinin atanması, genellikle büyük bir dış politika değişikliği ya da yönetimde önemli bir revizyonun işareti olabilir.

Uşakov’un uzmanlık alanı doğrudan dış politikadır. Uluslararası zirveler, lider diplomasisi, büyük güçlerle ilişkiler ve stratejik ortaklıkların koordinasyonu gibi konular onun ana sorumluluk alanına girer. Türkiye ile yürütülen enerji, savunma ve diplomatik temaslarda da Uşakov’un adı, perde arkasındaki ana koordinatör olarak anılmaktadır.

Dmitry Kozak ise daha çok iç siyasi yapı, bölgesel yönetimler ve kriz alanlarının yönetimiyle ilişkilidir. Özellikle Kırım’ın entegrasyonu süreci, Ukrayna ile yürütülen hassas temaslar ve Moldova’daki çözüm girişimlerinde aktif rol almış bir figürdür. Dış politika danışmanlığına getirilmesi halinde, bu değişiklik Rusya’nın dış politikasını daha güvenlik odaklı, “realist” bir çizgiye çekebileceğinin de işareti sayılabilir.

Rusya'daki siyasi sistemde, Putin'in çevresindeki bu tür figürler genellikle birbirleriyle doğrudan rekabet etmekten ziyade, Başkan'ın talimatları doğrultusunda kendi alanlarında etkili olmaya çalışırlar.

Uşakov’un görevden ayrılması, Türkiye açısından da dikkatle izlenmesi gereken bir gelişme olacaktır. Çünkü Uşakov’un varlığı, Ankara-Moskova hattındaki diyaloğun istikrarlı ve teknik zeminde sürdürülmesini mümkün kılan önemli bir faktördür. Yerine geçmesi muhtemel olan Dmitry Kozak’ın diplomatik esnekliği ve Türkiye konusundaki geçmiş dosyalarla ilgili deneyimi ise sınırlıdır. Bu nedenle, olası bir görev değişimi Türk-Rus ilişkilerinde yeni bir denge arayışını tetikleyebilir.

Ayrıca Kremlin içindeki elit yapının dinamikleri göz önüne alındığında, bu tür atamaların sadece bir görev değişikliği değil, aynı zamanda güç merkezlerinin yeniden dağılımı anlamına geldiği unutulmamalıdır. Kremlin'deki klikler arası denge, güvenlik bürokrasisi ile dış politika çevreleri arasındaki nüfuz rekabetini de yansıtmaktadır.

Güncel bilgi akışı ve Kremlin'den resmi açıklama gelmediği sürece, Uşakov’un görevine devam ettiği, Türk-Rus ilişkilerindeki kritik konularda aktif rol aldığı bilinmektedir. Ancak Moskova'da duman varsa, Kremlin’in mutfağında kaynamakta olan bir kazan da vardır. Kazanı kaynayan ateşte vardır. Bu yüzden, bu gelişmeleri sadece bireysel kariyer değişiklikleri olarak değil, Rusya’nın yeni dış politika perspektifi açısından da dikkatle takip etmek gerekiyor.

Dmitry Kozak, stratejik dönüşümün anahtarı mı?

Dmitry Kozak, Putin'in uzun yıllardır güvendiği ve St. Petersburg döneminden bu yana birlikte çalıştığı bir başka önemli isimdir. Fakat Uşakov’dan farklı olarak daha çok iç politikaya ve kriz bölgelerine yönelik görevler üstlenmiştir. Ukrayna krizi, Kırım’ın entegrasyonu, Kuzey Kafkasya'daki istikrarsızlıklar ve Transdinyester gibi başlıklarda aktif görev almıştır. Son yıllarda Kremlin’in iç idaresinde ve stratejik dosyalarında hep o vardı.

Kozak’ın geçmişi, 1990’lardan itibaren Putin’le birlikte devlet yönetiminin merkezinde bulunmasına dayanır. Hukuk eğitimi aldıktan sonra Leningrad Savcılığı’nda çalışmış, ardından özel sektörde hukuk müşavirliği yapmış ve 1998’de St. Petersburg Vali........

© Dikgazete.com