“Kültürel İktidar”, Türk Sağı, 1970’ler Ve TÖMFED
“Kültürel iktidar” meselesinin tartışıldığı geçtiğimiz yıllarda asıl söylenmek istenen hiç kuşkusuz Türk sağı ve sanat üretimi ilişkisinin sorunlu olduğu tezidir. -Ancak özellikle 1970’lerin ikinci yarısı dikkate alındığında- üzerinde bu zamana dek hiç akademik çalışma yapılmamış ve bence aklı başında doktora tezini hakkedecek bir kurumdan bahsetmek mümkün: Töre Musıki Folklor Derneği (TÖMFED). Bünyesinde folklordan, müziğe, sinemadan, tiyatroya kadar birçok sanat dalına yönelik alt dalları barındıran, dönemin en önemli hocalarınca eğitimler verilen, gösterişli konser organizasyonları düzenleyen, o yıllarda hem TRT hem piyasanın popüler sanatçılarını bu konserlerde sahneye çıkartan devasa bir kurum TÖMFED (Necdet Tokatlıoğlu, Kutlu Payaslı, Ali Şenozan, Akif Özüşen, Ela Altın, Necla Erol, İclal Akkaplan, İzzet Altınmeşe, Seyit Al, Tuğrul Şan, Arif Meşhur, Ahmet Özhan bu isimlerden bazıları).
Kaynaklardan anlaşılan o ki TÖMFED, önceleri sadece folklor amaçlı bir dernek biçiminde düşünülmüş. Osman Çakır, “Adı Devlet Olsun” isimli kitabında (Ötüken Yayınları, 2022) 1970 yılında mevcut iktidarca Türk Ocağı binasına el konulmasıyla beraber folklor çalışmalarının askıya alındığını, bu ekipten Yükseliş Mimarlık ve Mühendislik Akademisinden Abdurrahman Karahan, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi öğrencisi Erol Öcalır, Cevdet Kentmen, Muzaffer Kılıç gibi isimlerin bu süreçte Töre dergisi ofisine sık gelip gitmeleri neticesinde bir dernek kurulması kararının yavaş yavaş şekillenmeye başladığını anlatıyor. Ve 1973 yılı sonlarına doğru, tüzüğünü Meriç Coşkun’un yazdığı, adres olarak Töre dergisinin gösterildiği “Töre Müzik Folklor Eğitim Derneği” (TÖMFED) kurulur. Dolayısı ile Türk Ocaklarında faaliyete başlayan folklor dernekleri bu çatı altında toplanırlar (s. 118-119).
72 Erkek, 72 Kadından Oluşan Folklor Ekipleri
1975 yılına gelindiğinde TÖMFED bünyesindeki Azerbaycan ve Kırım folklor ekiplerine Artvin ve Ankara Zeybek topluluğu da eklenerek kadınlı erkekli toplam 4 ayrı gruba ulaşılır ve bu tarihten itibaren ülkücü hareketin düzenlediği gecelerin ana omurgasını bu yapılanma taşır. TÖMFED’in başkanlığını yapan isimlerden Muzaffer Şenduran’la gerçekleştirdiğim söyleşiden bu folklor ekiplerinin 12 kadın 12 erkekten oluşan 6 takımla, yani toplam 72 kadın, 72 erkek sayısı ile aynı anda 6 şehirde sahne ortaya koyabilecek kapasitesi olduğunu öğreniyoruz (Yarın, Şubat/Mart 2018, S 4., s.84).
Ancak binlerce kişilik spor salonlarına yığılan dinamik genç kitlenin ideolojik dünyalarını sadece folklor gösterileriyle tatmin etmek mümkün olmayacaktır. Özellikle karşıtlık üzerine inşa edilen 1970’lerin politik dünyası düşünüldüğünde Türk solunun farklı yapılanmalarının konser gecelerinde politik söylemi önceleyen Mahzuni gibi ozanlar ve modern müziğin geldiği imkanlardan........
© dibace.net
