Bugün “Dünya Laiklik Günü”. Bugün Demokratik ve laik Cumhuriyetin en büyük ve en ilham verici kaynaklarından biriyle, hatta birincisiyle, Fransız sosyalist siyasetçi ve düşünür Jean Jaurès’le (3.9.1859-31.7.1914) tanışacağız: Ben onu kısaca tanıtacağım. Google’dan hayatını okumanızı öneririm. Hele bir yayınevi, “La République Laïque”1 adlı kitabını dilimizde yayımlarsa laik ideale ve Cumhuriyete büyük bir katkıda bulunur.

1902 genel seçimlerinde Jaurès yeniden milletvekili seçildi. Meclisteki solcu topluluğu birleştirip canlandırdı. Topluluk, Combes kabinesinin laiklik yasalarına oy vermesini sağladı. Bundan sonraki yaşamı, kılavuz olduğu partinin yaşamıyla karışacaktır. Sosyalizm uğrunda kavgalarını yürütecek ve barış için yapılan kavga ona “kavgaların en büyüğü” gibi görünecektir. Bu yüzden de azgın milliyetçi (şoven) ve gericilerin öfkesini üstüne çekecektir. Hepsi hınçla ona karşı birleşeceklerdir. Sonunda bazı muhaliflerin (bunların en azgını Charles Maurras idi) kışkırtmalarına kapılan Raoul Villain adlı delinin tabancasından çıkan kurşun 31 Temmuz 1914’te Jaurès’i yere serecektir.

Birkaç saat sonra seferberlik ilan edildi. Böylece halkın bilincinde iki dram birbirine bağlandı. Sanki savaş dünyada dilediği gibi at oynatması için bu barış havarisinin uzaklaştırılması gerekmişti.

Jean Jaurès’e göre laiklik ve demokrasinin beşiği “okul” idi.

Jean Jaurès, “İşte bu yüzden, bu ülkede özgürlük ilkesine ve gerçeğine dokunmadan, bu ruh özgürlüğünü laik ve ulusal eğitim ve öğretim çalışmasında yaşayan bir gerçeklik haline getirme hakkımız var, görevimiz var. Bu nedenle, özgürlük açısından ve insan haklarının bütünlüğünden........

© Cumhuriyet