İran içeride hiçbir zaman durulmadı. 1979 Humeyni ve mollalar ülke yönetimine geçtikten sonra, “devrimi” birlikte gerçekleştirdikleri yol arkadaşlarını (komünistleri, sosyal demokratları, şah yanlılarını vb.) genellikle yok ettiler, astılar kestiler, sürdüler. Mollalar, salt kendilerinden olanlarla bir rejim kurdu. Dini bağnazlık üzerine inşa edilen bir rejim.

İran’a hâkim olan dini bağnaz yapının yanında en güçlü siyasi hareket olarak toplumsal özgürlüklerde ve dış ilişkilerde daha fazla açıklık, demokrasi ve değişimi isteyen reformistler vardır. Rejim bunların pek çok adayını seçimlerde diskalifiye ediyor.

Ülke dışında çok geniş bir İran diyasporası var: 4 milyon kadar.

Bazı sayılar: Amerika Birleşik Devletleri: Ortalama 500 bin, Kanada: 400 bin, Kuveyt: 400 bin, Birleşik Arap Emirlikleri: 357 bin, Almanya: 336 bin (2023), İsrail: 250 bin (İran Yahudileri), İsveç: 126 bin 700 (2023), Türkiye: 126 bin 640, Avustralya: 126 bin 500, Fransa: 118 bin 300 (2023), Birleşik Krallık: 114 bin 432, Irak: 110 bin 920.

Tabii bu diyasporanın bir kısmı gönüllü olarak İran’ı terk edenlerden oluşur.

Rejim İran’ı baskı altında tutar ama pahalılığa ve yolsuzluklara karşı protestolar sık olur.

Bildiğimiz en önemli direniş 2022 Mahsa Amini protestoları. “Ahlak........

© Cumhuriyet