menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Cumhuriyete kavramsal yaklaşım - Prof. Dr. Hakan Reyhan

22 14
03.11.2025

Cumhuriyetin kavramsal içeriğinde birbirini tamamlayan unsurlar vardır. Bu unsurların her biri diğerini tamamlar ve unsurlar birbirlerine bağlıdırlar. Bir nevi ekosistem mantığıyla çalışan bu unsurlardan biri bile olmasa kavram bütünüyle yok demektir.

Cumhuriyet kavramının unsurlarından biri; egemenliğin, iktidarın ve otoritenin kaynağının, ülkesine yurttaşlık bağı ile bağlı olan halkta olmasıdır. Dikkat edin, yalnızca egemenliğin kaynağı değil, iktidarın ve otoritenin de kaynağı.

Egemenlik bir ülkedeki belirleyici-etkileyici-bağlayıcı hükümler demektir. İktidar, bu hükümlerin uygulamaya geçirilme biçimini anlatır. Otorite ise iktidarın kabul edilme, onaylanma, benimsenme yani meşruluk sürecidir.

Gerçek anlamda cumhuriyet rejiminin oluşabilmesi için hem egemenliğin hem iktidarın hem de otoritenin halka dayandırılmış olması gerekir. Evet cumhuriyet, monarşinin, yani krallık, padişahlık, hanedanlık, emirlik vs. rejimlerinin tam zıddıdır. Ama bu yetmez, örneğin monarşi olmamakla birlikte iktidar ve otorite alanında dini cemaatlerin, din adamları sınıfının belirleyici olduğu, yine devletin, kurumsal yapıların lider ile özdeşleştiği ülkelerde de cumhuriyet olamaz.

Cumhuriyet kavramının bir diğer unsuru; bir ülkede yaşayanların tamamını kapsayacak bir........

© Cumhuriyet