20. yüzyılın 21. yüzyıla evrildiği 2000’li yılların başında, önemli bir işe soyunduk. İzmir Ticaret Odası’nın tarihçesini hazırladık. Bu çalışma, bir anlamda İzmir’in iktisat ve siyaset tarihiydi (Yüzyıllar Köprüsü / F. Örs, M.Ş. Örs, E.Serçe - İZTO Yayını, 2002). Milenyum yıllarındaki bu çalışma nedeniyle İzmir Ticaret Odası’nın bütün arşivlerine girdik. Odanın geçmişten günümüze uzanan tüm yönetim kurulu kararlarını, meclis tutanaklarını, yayınlarını inceledik. Sevgili eşim Prof.Dr. Ferlâl Örs ile birlikte binlerce evrakın, belgenin adeta tozunu silkeledik.

Kentimizdeki ve ülkemizdeki birçok arşiv, kütüphane ve belgelikten, Yunanistan’ın başkenti Atina’da bulunan Küçük Asya Araştırmaları Merkezi’ne kadar uzanan pek çok yerde; İzmir’in ekonomi yaşamı üzerine araştırmalar yaptık. Aylarca, hatta yıllarca süren yoğun bir çalışmayla, İzmir ekonomisinin adeta dokularına, genlerine nüfuz ettik. Dolayısıyla, İzmir’in ekonomi ve ticaret yaşamı ile ilgili söz söylemeyi, yorum yapmayı hem bir hak ve hem de bir sorumluluk olarak görüyoruz.

Bunca kapsamlı ve yoğun araştırmadan çıkardığımız sonuç; İzmir iş dünyasını oluşturan bölgesel sermayenin, kumaşının dokusu ve renkleri çok farklı. Tıpkı bu kentte, tarih içinde gerçekleşen nüfus hareketleri ve yerleşimleri gibi…

Geçmişte iş hayatının önemli bölümünü kontrol eden ve bir ayakları batıda olan Levanten aileler ile birlikte, genel olarak Ege adalarından ve Balkanlar’dan gelen göçlerle şekillenen İzmir sermayesi, olabildiğince çok yönlü ve çok renkli… Daha sonraları bu renklere, Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu gibi ülkenin başka yörelerinden gelenlerin renkleri de ekleniyor. Ama asıl belirleyici olan tarihin derinliklerinden süzülüp gelen ‘İzmir renkleri’.

Bu farklı renkler; çoğulculuğu, özgürlüğü, serbestliği, girişimciliği ve çağdaşlığı içinde barındırıyor. İzmir iş dünyası, geçmişten gelen bu özelliklerini çoğunlukla günümüzde de yansıtıyor. İzmirli iş insanının yüzü genel olarak çağdaş dünyaya ve batıya dönük. Her türlü yeniliğe ve gelişmeye açık.

İktisat alanındaki bu anlayış, sosyal yaşamda laik bir duruşu ve modern yaşam biçimini de içeriyor. Elbette siyasal tercihlere ve gelişmelere de yön veriyor. Sözün özü, Cumhuriyet ve demokrasi için önemli olan bu değerler, İzmir iş dünyası için de vazgeçilemez nitelikte.

İşte İzmir iş dünyasının, tarihin derinliklerinden süzülüp gelen ve belli ölçülerde günümüze de yansıyan temel özellikleri - değerleri ile AKP iktidarı........

© Cumhuriyet