Uluslararası ilişkiler alanında yeni bir kavram var: “Ekonomik zorlama çağı” (Foreign Affaires). Bu kavram, devletlerin rakiplerini ve müttefiklerini askeri güç yerine finansal sistemler, tedarik zincirleri ve teknolojik bağımlılık gibi araçlarla yönlendirmeye çalışmalarına dikkat çekiyor. Trump’ın gümrük tarifelerini silah olarak kullanması, Ukrayna’ya yapılan yardımı maden çıkartma haklarına bağlaması, Avrupa’yı savunma harcamalarını artırmaya, ABD’den daha fazla silah almaya zorlaması, bu yeni dönemin güncel örnekleriymiş.

“Ekonomik zorlama çağı” kavramı yeni gibi görünse de aslında, sermayenin kârını güvence altına almak için ulusların ekonomik, siyasi egemenliklerini tehdit eden bir “emperyalizmden” farklı değil.

Kriz dönemleri, sermayenin ulusal sınırları aşarak genişlemesini hızlandırır; bu genişlemenin yalnızca ekonomik değil, siyasi ve askeri boyutlar da vardır. Lenin, emperyalizmi “kapitalizmin en yüksek aşaması”, Buharin, dünya çapında bir sistem olarak tanımlarken tekelci sermayenin ve finans kapitalin uluslararası düzeyde hegemonya kurma dinamiklerine işaret etmişlerdi. Bugün “ekonomik zorlama çağı” olarak tanımlanan bu süreç, söz konusu mirasın güncellenmiş halidir.

Soğuk Savaş sonrası dönemde “serbest piyasanın barış getireceği” fantezisi yaygınlaşmış olsa da gerçekte bu dönem, ABD gibi emperyalist merkezlerin ticaret, finans,........

© Cumhuriyet