Do prekjuče su taj ustanak i revolucija bili izvor i ličnog ponosa i međunarodnog ugleda ovog državčeta. A društvo koje je stvoreno potom bilo je neuporedivo pravednije i humanije od prethodnog. Revoluciju su samostalno organizovali pripadnici Komunističke partije Jugoslavije, odnosno jugoslovenski partizani, njihovi simpatizeri i uopšte borci za slobodu tokom perioda okupacije Jugoslavije od strane sila Osovine. Međutim, oružane akcije partizana bile su praćene i istinskim revolucionarnim delovanjem.

Bilo je to na brojnim oslobođenim ili „slobodnim teritorijama“, kao npr. u okolini Užica (Užička republika), u velikom delu Crne Gore, u zapadnoj Bosni (Drvarska republika), na području Like, Korduna i Banije, u Sloveniji na području Gorenjske, u okolini Foče (Fočanska republika), na velikoj teritoriji oko Bihaća (Bihaćka republika) itd. Osim što su one imale važan operativni i strateški značaj, organizacija života na slobodnim teritorijama implicirala je i širi revolucionarni proces i nedvosmislenu nameru za krupnim sociopolitičkim promenama u državi i društvu, a ne jedino oružanu borbu protivu okupatora. Šta je to ako ne – revolucija?

Dok se drobi o „obojenoj revoluciji“, a studenti nazivaju anarhistima i boljševicima, mahom zaboravljamo na onu istinsku revoluciju na našim prostorima. I čiji su borci u velikom broju bili studenti. U pitanju je antifašistička, socijalistička ili pak Jugoslovenska revolucija (1941-1945). Da se podsetimo?

Do prekjuče su taj ustanak i revolucija bili izvor i ličnog ponosa i međunarodnog ugleda ovog državčeta. A društvo koje je stvoreno potom bilo je neuporedivo pravednije i humanije od prethodnog. Revoluciju su samostalno organizovali pripadnici Komunističke partije Jugoslavije, odnosno jugoslovenski partizani, njihovi simpatizeri i uopšte borci za slobodu tokom perioda okupacije Jugoslavije od strane sila Osovine. Međutim, oružane akcije partizana bile su praćene i istinskim revolucionarnim delovanjem.

Bilo je to na brojnim oslobođenim ili „slobodnim teritorijama“, kao npr. u okolini Užica (Užička republika), u velikom delu Crne Gore, u zapadnoj Bosni (Drvarska republika), na području Like, Korduna i Banije, u Sloveniji na području Gorenjske, u okolini Foče (Fočanska republika), na velikoj teritoriji oko Bihaća (Bihaćka republika) itd. Osim što su one imale važan operativni i strateški značaj, organizacija života na slobodnim teritorijama implicirala je i širi revolucionarni proces i nedvosmislenu nameru za krupnim sociopolitičkim promenama u državi i društvu, a ne jedino oružanu borbu protivu okupatora. Šta je to ako ne – revolucija?

Na ovim teritorijama stvarani su novi civilni organi vlasti (kao nova „revolucionarna“ i „narodna“ vlast) koju su činili obični građani, a razvijana je i intenzivna politička, privredna, socijalna, propagandna, prosvetna i umetnička aktivnost. S tim u vezi, organizovani su slobodni izbori, škole, pozorišta, tečajevi za opismenjavanje, predavanja iz oblasti kulture, razna tela za rešavanje praktičnih pitanja, unapređena je zdravstvena zaštita, uvedena je ravnopravnost polova itd. Drugim rečima, ovi narodnooslobodilački odbori bili su demokratski birani ili imenovani organi revolucionarne vlasti u Jugoslaviji tokom rata, formirani kao svojevrsna klica novog postrevolucionarnog društvenog sistema. I to su bili „plenumi“, zar ne? Uz to, njihovo osnivanje je sukobljavalo jugoslovenske komuniste sa Sovjetskim Savezom i Kominternom, koji su nastojali da suspenduju sve društvene promene dok traje rat.

U tom smislu, od ključnog značaja za Jugoslovensku revoluciju bilo je relativno autohtono i autonomno stvaranje multietničke antifašističke oružane sile, nazvane Narodnooslobodilačkom vojskom Jugoslavije (NOVJ), poznatije pod nazivom partizanski odredi ili partizani. Jugoslovenski partizani se danas smatraju........

© BUKA Magazin