menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Efelik ve çalıkakıcılık

2 0
14.08.2025

Aydınlılar çalıkakıcılığın anlamını çok iyi bilir, ben bir Aydınlı olarak bilmeyenlere anlatayım.

Efelik, Osmanlı’nın son döneminde Batı Anadolu bölgelerinde feodal sisteme, zulme karşı ortaya çıkmış bir sistemdir. Genellikle ağa zulmü karşısında kendi adaletini arayan ve suç işleyerek dağa çıkan lider özelliği taşıyan kişilere Efe, onun ekibinde yer alanlara da zeybek veya kızan denir.

Devlet otoritesine ve feodal düzene karşı gelerek dağa çıkan bu kişiler, zaman içinde tutum ve eylemlerine göre halk tarafından farklı şekillerde adlandırılmaya başlanmıştır.

Yani suç işleyip dağa çıkanların hepsi efe değildir.

En kısa tanımlama ile zalimin ve zulmün karşısında, mazlumun yanında olana efe denmiştir. Efe, zenginden alıp fakire verendir. Halkın malını, canını, ırzını zalimlere karşı korur.

Efelik karizmasına bürünerek olumsuz işler yapanı, efe gibi görünen ama efe özellikleri taşımayanları halk, çalıkakıcı olarak adlandırır.

Adi eşkıyalık yapanları, fakir halkın malına, canına ve namusuna el uzatanları, halk, farklı bir tanımlamaya tabi tutarak onlara çalıkakıcı demiştir. Çalıkakıcı aslında efeliğin karanlık yüzüdür. Zamanla çalıkakıcı, efenin zıddı olarak kullanılan........

© Bizim TV