Seksen yıldır nesilleri etkileyen bir roman şu iki cümleden hangisi ile başlasaydı sizi daha çok etkilerdi?
“Dün annem öldü…”
Veya;
“Dün bir Arap öldürdüm…”

Zor bir seçim değil mi…
İkisi de irkiltici ve itici…
Birincisi belki daha masum ama, daha romanın girişinde böylesine ruhsuz ve vurdumduymaz biçimde ifade edilmesi itici geliyor insana…
İkincisi ise bir insan canını hiçe sayan bir vurdumduymazlık, acımasızlık ve duygusuzluk sesi gibi geliyor insana…

Biz 60’lı yıllarda birincisinden çok etkilenmiştik.
“Dün annem öldü... Belki de önceki gün…”Albert Camus’nun “Yabancı ” romanı işte bu cümleyle başlıyordu.
Dünya edebiyat tarihinde hala en çarpıcı ilk cümle olarak kabul ediliyor.

Ama geçen hafta biri çıktı ve aynen şunu söyledi:“O cümle 20’nci Yüzyıla aitti. Bu kitaba 21’inci Yüzyılın gözünden bakarsanız ilk cümlesi şudur:“Dün bir Arap öldürdüm…”

Dikkat edin “Bir Arabı” değil…
Sadece “Bir Arap…”Sanki herhangi bir Arap…
Adını vermeye bile değmeyen herhangi bir şey…

Camus’nun “Yabancı” romanını 15 yaşımdayken okudum.
Ondan bir ay önce Jean Paul Sartre’ın “İş İşten Geçti” romanını okumuştum.
Şöyle bir cümleyi sık sık işitirim.
“Yabancı, 16-17 yaşında okunur…”
Ben 15 yaşımdaydım.
Varlık Yayınlarından almıştım.
Fiyatı 1 liraydı.

1963 yılıydı.
O yıl Beatles’ın ilk plağı “Love Me Do” çıkmıştı…
Siyah bir dik yaka kazak, siyah pantolon ve çakma bir çift Chelsea bot giyiyordum.

Demek ki 72 yıl geçmiş..
O yıllardan bana kalan insanlara şöyle bir baktım.
Love Me Do’yu söyleyen Paul McCartney 83 yaşına gelmiş.
Ringo Starr 85.
Mick Jagger 82
Keith Richards 81
Eric Clapton 80
Roger Waters 82
Bob Dylan 84…

**

Bense artık 78 yaşındayım.
Ve hala 2 sorunun cevabını verebilmiş değilim.
“Yabancı” romanının bizleri niye bu kadar etkiledi?
Ve Bob Dylan’ın “Like A Rolling Tone” şarkısındaki o sorunun cevabı nedir?
“How does it feel…”
“Nasıl bir duygudur” diye başlayan bir kaç cümlelik sorular?
Bizim neslimizden kimse hala cevabını tam olarak bulabilmiş değil…
Bunca yıl bula bula sadece bazı tahminler bulabildik.

Bu hafta kafam yine karıştı.
Nedeni de Paris’te öğrencilik yıllarımdan beri okuduğum “Nouvel Obs” dergisinin kapağı.
Çünkü kapağına Albert Camus’nun bir fotoğrafını koymuş ve şu başlığı atmış:“Yabancı........

© Bizim TV