Geçtiğimiz hafta İngiltere’nin etkili gazetesi Financial Times’ta, Türkiye ekonomisini konu edinen John Paul Rathbone imzalı kapsamlı bir makale yayımlandı. Öncelikle belirtelim, Erdoğan döneminde ısrarla uygulanan kredi çekişli inşaat yatırımlarına dayanan ekonomi politikaları sayesinde yoksulluğun azaldığı, eşitsizliklerin törpülendiği saptaması gerçekleri yansıtmıyor. Ancak bundan daha önemlisi, Saray’ın ekonomik politikasında artık yolun sonuna gelindiğinin, geçmişte sıkça başvurulan, faizleri indirerek ekonomiyi canlandırmak, seçmenin geçici de olsa yüzünü güldürmek amaçlı politikaların uygulanması halinde ekonominin türbülansa sürükleneceğinin altı çiziliyor. Çünkü Finansal Times küresel sermayenin yakından izlediği, çoğunlukla onların hissiyatına tercüman olan bir yayın organı. Dolayısıyla böyle yorumlar sıcak paranın gelecekteki rotası hakkında da fikir veriyor.

İmamoğlu’nun tutuklanmasının siyasi olduğu; Trump’ın ikinci döneminin başlamasıyla birlikte Erdoğan’a yönelik sitayişkar demeçlerinin ve Avrupa’nın NATO’nun ikinci büyük ordusuna şiddetle ihtiyaç duyduğunun açığa çıkmasının, muhalefetin üzerine çullanmak için, iktidarın cüretini artırdığı vurgulanıyor. Yazı, özünde Şimşek’in uyguladığı yüksek faize dayalı istikrar programına destek amacıyla kaleme alınmış izlenimi uyanıyor. Batının gözünde Erdoğan’ın kredisini tükettiğini ima etmesi anlamında özellikle önem taşıyor. (John Paul Rathbone, Turkey’s economic woes catch up with Erdoğan, Financial Times, 27.06.2025).

Şimdi dikkatinizi yine Financial Times’taki başka bir makaleye çekmekte yarar var. Önce şunu vurgulayalım: Marksistlerin kapitalizmin krizlere gebe olduğu, doğası gereği sürekli ekonomik kriz ürettiği tezi genel anlamda doğru olmakla birlikte, sosyalistlerin her “kriz kapıda” uyarısı ciddiye alınmaz. Çoğunlukla “sosyalistler her üç krizin beşini bilir” tarzı ironilerle kıyamet senaryoları tebessüm uyandırır. Ancak Financial Times gibi uluslararası iş çevrelerinin yakından izlediği bir yayın organında, “Gelecek finansal kriz nasıl patlak verecek?” başlıklı, uzun bir analiz yayımlanırsa, işlerin ciddi olduğu kanısı yaygınlaşır. (Pilita Clark, How the next financial crisis starts, Financial Times 26.06.2025).

Pilita Clark; küresel ısınmanın yarattığı, seller, kuraklık, çalı ve orman yangınları gibi felaketlerin sigorta primlerini yükseltmesi; sigorta şirketlerinin riskli bölgelerden tümüyle çekilmesi, ipotekli konut kredisi almanın iyice zorlaşması, bunun emlak fiyatlarını keskince düşürmesi aşamaları sonucu tetiklenecek bir krizden söz ediyor.

Ocak 2025’te, küresel finansal sistemi gözlemlemek için 2008 krizi sonrası kurulan Finansal İstikrar Kurulu (Financial Stability Board) sigorta yaptırmanın maliyetinin giderek arttığını, iklim felaketlerine açık yerlerde sigortacı........

© Birgün