Türkiye genelinde bu hafta Basra Alçak Basıncı’nın taşıdığı sıcak ve kuru “fön rüzgârları” etkisini gösteriyor.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, sıcaklıkların hafta boyunca mevsim normallerinin 6 ila 12 derece üzerinde seyredeceğini açıkladı. Uzmanlar, özellikle günün en sıcak saatlerinde (11-15 arası) dışarı çıkmaktan ve yorucu aktiviteler yapmaktan kaçınmayı salık veriyor.

İklim krizinin etkilerini giderek daha fazla hissettiğimiz bugünlerde, hayvanların da aşırı sıcaklardan korunması hem etik açıdan hem de sağlık açısından önem taşıyor. Hayvanlar için gerekli önlemler alınmadığında sıcak çarpması, susuzluk ve stres gibi ciddi sağlık sorunları yaşanabiliyor. Ancak bilimsel önerilerle hareket ederek hayvanların yaz sıcaklarında daha güvenli koşullarda yaşamalarını sağlamak mümkün.

Açık alanda bulunan hayvanlar için gölgelik alanların oluşturulması büyük önem taşıyor. Doğal gölgeler, örneğin ağaç altları, kediler için cam kenarları, yetersiz kaldığında çardak ya da tente gibi yapay gölgelik çözümleri devreye sokulmalı. Bu alanların hava akımını kesmeyecek şekilde tasarlanması gerekiyor; aksi takdirde sıcak hava içeride birikerek durumu daha da kötüleştirebilir.

Susuzluk, sıcak çarpmasını tetikleyici en önemli faktörlerden biri. Hayvanların sürekli olarak temiz ve serin suya erişimi sağlanmalı. Suyun gölgede tutulması veya sık sık değiştirilmesi, sıcak hava koşullarında suyun içilebilir serinlikte kalmasını kolaylaştırır. Kediler genellikle az su içer, bu nedenle su kapları sık sık kontrol edilmeli ve gerekirse buz eklenerek su serin tutulmalı.

Hayvanların fiziksel aktiviteleri de hava sıcaklıklarına göre yeniden düzenlenmeli. Özellikle 11.00 ile 17.00 saatleri arasında, hayvanların yoğun hareket etmeleri önlenmeli; yürüyüş ve egzersiz gibi faaliyetler sabah erken ya da akşam serinliğine alınmalı.

Bazı hayvanlar için doğrudan soğutma teknikleri uygulanabilir. Nemli havlular, su buharı spreyi ya da fanlarla serinletici alanlar yaratılabilir. Büyükbaş hayvanlar içinse su buharı püskürtme sistemleri oldukça etkili.

Bir diğer kritik konu ise, hayvanları araç içinde ya da kapalı ortamlarda bırakmamak. Camı açık bırakmak bir çözüm değil, çünkü araç içi sıcaklığı dakikalar içinde ölümcül seviyelere çıkabilir. Serin iç mekânlar içinse fan ya da klima kullanımı önerilmektedir.

Tüy ve deri bakımı yaz aylarında hayvanların sağlığını korumak açısından ihmal edilmemelidir. Uzun tüylü hayvanların tüyleri kısaltılabilir; ama tamamen tıraş edilmemelidir, çünkü tüyler aynı zamanda güneşe karşı doğal bir koruma sağlar. Özellikle açık renkli ya da ince tüylü hayvanlar için güneş yanığı riski daha yüksek olduğundan, bu durumlarda bazen veteriner kontrolünde güneş koruyucu kullanımı önerilir.

Sıcak havalar, kedilerden farklı olarak dışarı çıkmak zorunda olan köpeklerin vücut sıcaklığını dengelemesini zorlaştırabilir; bu da hâlsizlikten sıcak çarpmasına kadar çeşitli sorunlara neden olabilir. Dolayısıyla, köpeklerin yaz aylarında serin kalmaları hayati önem taşır.

Köpekleri serinletmenin en bilinen yollarından biri suyla temaslarını sağlamak; ancak bu konuda yaygın olarak bilinen bazı uygulamalar, bazı riskleri de beraberinde getirebilir. Örneğin, köpeği tamamen ıslatmak, her zaman doğru bir yöntem değildir. Serinlemek amacıyla köpeği suya sokmak ya da duş aldırmak, suyun ısısına, ortamın sıcaklığına ve köpeğin tüy yapısına bağlı olarak farklı sonuçlar doğurabilir.

Çok soğuk su kullanmak vücut ısısında ani düşüşe neden olabilirken, kalın ve sık tüy yapısına sahip köpeklerde su, deriye ulaşmadan buharlaşarak vücut ısısını daha da artırabilir. Ayrıca güneş altında ıslak kalan tüyler, güneş ışınlarını mercek gibi yansıtarak deride yanıklara yol açabilir. Bu nedenle serinletme amacıyla köpeği suyla buluşturmak isteniyorsa, mutlaka gölge bir alanda ve ılık su kullanılarak yapılmalıdır.

Köpeklerin sıcak havalarda korunmasında en etkili yöntemler arasında günün serin saatlerinde yürüyüşe çıkarmak, bol ve temiz içme suyu sağlamak, gölge alanlar yaratmak ve tüm vücut yerinde özellikle karın altı, pati, burun gibi bölgeleri serin tutmak yer alır. Veterinerlerin ve hayvan sağlığı uzmanlarının önerdiği gibi, serinleme için geliştirilen özel matlar ya da havlular da, onları rahatlatmaya yardımcı olabilir. Bu sayede köpeğin hem konforu hem de sağlığı güvence altına alınmış olur.

* Bonus: Köpekler için dondurulmuş meyveler ve yine buz kalıplarında dondurulmuş ayran, kefir ve kemik suyu, serinletici atıştırmalıklar olarak tercih edilebilir.

FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü), “Climate change and animals”, (2020)

American Veterinary Medical Association (AVMA), "Hot Weather Pet Safety", (2023)

Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (RSPCA), "Summer care tips for pets", (2022)

Brighton & Hove City Council: “Look after dogs in hot weather”, (2019)

(TY)

Devletlerin........

© Bianet