Perakende sektörü hızla büyüyor, iş ilanları artıyor. Ancak market çalışanları düşük ücret, uzun mesai ve güvencesizlikle mücadele ediyor.

İş tanımının belirsizliği, eksik eleman, değişken vardiyalar ve düşük ücretler nedeniyle market ve mağaza çalışanlarının yükü giderek ağırlaşıyor. Bu durum hem fiziksel hem de psikolojik yıpranmaya yol açıyor.

Son dönemde sosyal medyada paylaşılan bayılma ve tükenmişlik görüntüleri, işçilerin yaşadığı sorunları görünür kıldı.

Ordu’da bir süpermarkette çalışan üniversite mezunu S.A. (24), bulunduğu şehirde iş imkânı sınırlı olduğu için markette çalışmaya başladığını söylüyor. En büyük sıkıntısının sürekli farklı işlere koşturmak olduğunu belirten S.A., şunları anlatıyor:

“Şarküteride çalışmama rağmen sık sık et ve pasta reyonuna da bakıyorum. Sabah vardiyasında üç reyondan sorumlu olmak, öğlene kadar tek başıma çalışmak çok zor. Personel eksik olunca hiç bilmediğim kasayı açmak zorunda kalıyorum. En çok yıpratan yanı da zaten bu. Mağazadaki bütün işlere koşmak zorunda olmak.

Tek başına olduğum için mola da veremiyorum. Bir saatlik resmi molam var ama mola alanı depo önü olduğu için rahatlayamıyorum. Marketin yemekhanesinde yemek çıkıyor ama yemekler iyi çıkmadığı için ayaküstü kek, meyve suyu, kraker atıştırmak zorunda kalıyorum.

İşten çıkınca çoğu zaman ‘Yarın işe gitmesem keşke’ diyorum. Maaşların asgari ücretin üstüne çıkması, daha fazla çalışan alınması ve izinlerin zamanında verilmesi şart. Burada uzun süre çalışmayı düşünmüyorum. Sadece kendi ihtiyaçlarımı karşılamak ve aileme destek olmak için buradayım.”

Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) internet sitesinde kasiyer için 423, market elemanı için 180 ve reyon görevlisi için 280 açık iş ilanı bulunuyor. Ancak bu ilanların çoğu geçici ve düşük ücretli pozisyonlara ait. Bir ilanda maaş aralığı 22 bin 104 TL ile 26 bin TL olarak belirtilmişti.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2024 verilerine göre, perakende ticaret sektöründe 1 milyon 531 bin 146 kişi sigortalı olarak çalışıyor.

Sosyal medyaya yansıyan bayılma görüntülerinin ardından bianet’e konuşan DİSK’e bağlı Sosyal-İş Mağaza Market Komisyonu üyesi Gülbin Demirel, sektördeki tabloyu “İş tanımı kâğıt üzerinde var ama gerçekte yok” diye özetliyor. Bir işçinin üç kişinin yaptığı işi yapmak zorunda bırakıldığından bahsediyor:

“Eksik personel nedeniyle sekiz saatlik mesai, on altı saat gibi yıpratıyor. Vardiyalar sürekli değişiyor, yasadaki 11 saatlik dinlenme hakkı uygulanmıyor. Yemekler ucuz maliyetle getiriliyor ve sağlıksız. İş güvenliği kağıt üzerinde var ama bel fıtığı, varis, astım gibi hastalıklar çok yaygın.”

“Asgari ücret ile geçim arasındaki uçurum........

© Bianet