Yirmi yılı aşkın bir süredir insanlığın uzaydaki kalıcı evi olan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), 2030 yılı itibarıyla emekliye ayrılıyor. Uzayın sessizliğinde yörüngeye oturmuş, Dünya'nın 400 kilometre üzerinde saatte 28 bin kilometre hızla dönen bu dev laboratuvar, yalnızca bilimsel bir platform değil, aynı zamanda uluslararası iş birliğinin en sembolik ve başarılı örneklerinden biri olmayı başardı. 1998 yılında ilk parçasının fırlatılmasıyla başlayan bu dev projenin, 2030 yılında görevini tamamlayarak atmosferde kontrollü bir şekilde yok edilmesi planlanıyor. Peki, bu istasyon bize neler kattı? Hangi ilginç olaylara tanıklık ettik? Ve bundan sonra ne olacak?

Uluslararası Uzay İstasyonu’nun hikâyesi, Soğuk Savaş’ın ardından, ABD ile Rusya arasında yeniden filizlenen iş birliği umutlarıyla başladı. NASA, Roscosmos (Rusya), ESA (Avrupa), JAXA (Japonya) ve CSA (Kanada) gibi uzay ajanslarının ortak çabalarıyla hayata geçen ISS, toplamda 15 ülkenin katkısıyla bugünkü halini aldı. İlk modül olan Zarya 1998'de yörüngeye gönderildi. Takip eden yıllarda ise istasyon, parça parça büyüdü; adeta Lego gibi gökyüzünde monte edildi. Bu süreçte uzay mekikleri ve fırlatma araçları tarafından taşınan modüller, astronotlar tarafından uzay yürüyüşleriyle birleştirildi. Tüm bu inşaat süreci yaklaşık 13 yıl sürdü. 2011 yılında ABD'nin uzay mekiği programını sonlandırmasının ardından, astronotların taşınmasında Rus Soyuz kapsülleri kullanıldı. Son yıllarda ise SpaceX'in Crew Dragon kapsülleriyle özel sektör ISS'e taşımacılık yapmaya başladı. Ukrayna savaşından sonra soğuyan Rusya – Amerika ilişkileri herşeye rağmen ISS sayesinde devam etti ve Rus-Amerikan astronotları beraber uzay istasyonunda çalışarak adeta bir barış köprüsü oluşturdu.

ISS, bir gözlem........

© Aydınlık