Şubat’ın 24’ünde Ukrayna-Rusya savaşının üçüncü yılının sonuna geldik. Üç yıl süren savaşın ardından Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, Ukrayna halkı ve ekonomisi için sarsıcı kayıplara neden oldu. Ukraynalı sivil ve askeri kayıpların (ölü ve yaralı) sayısına ilişkin çeşitli tahminler var: 46 bin sivil ve belki de 500 bin asker. Rus askeri kayıpları da hemen hemen aynı. Milyonlarca kişi yurtdışına kaçtı ve daha milyonlarca kişi de Ukrayna içindeki evlerinden oldu. 2024'ün başlarında Wall Street Journal tarafından bildirilen gizli bir Ukrayna değerlendirmesi, Ukrayna birliklerinin kayıplarını 80 bin ölü ve 400 bin yaralı olarak vermiştir. WSJ'nin haberine göre, hükûmet rakamlarına göre 2024 yılının ilk yarısında Ukrayna'da ölenlerin sayısı doğanların üç katıydı. Geçtiğimiz yıl Ukrayna'nın kayıpları Rusya'nınkinden beş kat daha fazla oldu ve Kiev her ay en az 50 bin askerini kaybetti.

Ukrayna'nın GSYİH'si yüzde 25 azaldı ve 7,1 milyon Ukraynalı daha yoksulluk içinde yaşıyor.

Ukrayna'da kalanlara verilen zarar çok büyük. Ukraynalı çocukların öğrenme kayıpları özellikle endişe vericidir: Ukrayna, öğrenme sürecindeki savaş kaynaklı (ve ondan önce Kovid-19 kaynaklı) kesintiler nedeniyle işgücüne daha düşük kaliteli eklemeler yapacaktır. Bu kayıpların 90 milyar dolar ya da neredeyse bugüne kadar fiziksel sermayede yaşanan kayıplar kadar olacağı tahmin ediliyor. Araştırmalar ayrıca, bir kişinin hayatının ilk beş yılında yaşanan bir savaşın, 60'lı ve 70'li yaşlarında ruh sağlığı puanlarında yaklaşık yüzde 10'luk bir düşüşle ilişkili olduğunu göstermektedir. Sorun sadece savaş kayıpları ve ekonomi değil, aynı zamanda kalan Ukraynalılara verilen uzun vadeli zarar.

Savaşa rağmen geçen yıl ekonomide mütevazı bir toparlanma yaşandı. Enerji ihracatı arttı. Ukrayna'nın Karadeniz'deki limanları hala çalışıyor ve ticaret Tuna Nehri boyunca ve daha az ölçüde trenle batıya akıyor. Bu arada tarım da toparlanmaya başladı. Buna rağmen demir ve çelik üretimi hala savaş öncesi seviyesinin çok altında; savaştan önce ayda 1,5 milyon ton olan üretim ayda sadece 0,6 milyon tona düştü.

Ancak Ukrayna'da üretim yapacak ya da savaşa katılacak insan gücü çok eksik. Ukrayna'da işsizlik oranı ocak ayında yüzde 16,8'di ancak bu oran hala işçi açığı olduğunu gösteriyor çünkü vasıflı insanlar ülkeyi terk etti ve diğerlerinin çoğu da silahlı kuvvetlere katıldı. Durum o kadar kötü ki, şu anda muaf olan 18-25 yaş arası gençlerin seferber edilmesinden bahsediliyor, ancak bu pek popüler değil ve sivil istihdamı........

© Aydınlık