Lojistik sektöründe en ucuz taşımacılık denizlerden yapılır; sonra sırasıyla demiryolu, kara yolu ve hava yolu gelir. Bu noktada maliyeti göz ardı edip mal taşımacılığının soluduğumuz havayı kirletme (ve bizi hasta etme) oranlarına da bakalım. Dünyada yıllık olarak 35 giga ton kadar karbon emisyonu ortaya çıkar. Bunun 1/3’ünün kaynağı ise, mal taşımacılığıdır. Aslan payı ise, sürtünme kuvvetini yenmek için en fazla enerji harcattıran, yani kara yolundadır. Örneğin, 100 bin kilometre mal taşımış olan tek bir kamyon, toplamda 100 ton civarında karbonu atmosfere bırakmış olur. Sadece Avusturya’nın “Brenner-Reschen” transit yolundan yıllık 2,7 milyon veya Fransa’nın “Montgenèvre Fréjus Mont-Blanc” transit yolundan yıllık 1,5 milyon tır/kamyonun geçtiğini düşünecek olursanız, kara yolu taşımacılığının ortaya çıkardığı atmosfer kirlenmesinin boyutunu algılamak daha kolay olur.

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği’nin (UTİKAD) 2024 yılı çalıştayında açıklanan rakamlara göre; küresel karbon emisyonunun yüzde 27’si, kara yolu lojistik sektörüne aittir. Dünya ticaretinin yüzde 88’ini taşıyan deniz yollarının küresel karbon emisyonundaki payı ise, yüzde 4 gibi oldukça kabul edilebilir seviyededir.

2023 yılı rakamlarına göre; yaklaşık 1 milyon kamyonu/tırı bulunan Türkiye’de, yurt içi yük taşımacılığının yüzde 89,3’ünün karayolu ile yapılıyor olduğuna dikkat çekmek istiyorum. Anlayacağınız Türkiye’de yurt içi yük taşımacılığı, havayı temiz tutan deniz yolu taşımacılığı yerine “havamızı kirleten” (bizi hasta eden) bir “akıldışılık”ta “inatçı” düzeylerde.

Sorun sadece sağlığımızı bozmakla da kalmıyor. Kara yolu taşımacılığında aşırıcılık, -ucuzu dururken pahalı seçeneği tercih ettiğimizden-, paramızı sokağa atmak gibi önemli bir problemi de beraberinde getiriyor. Çoğu dünya ülkesini kıskandıracak uzunlukta (8 bin 777 km) kıyısı bulunan Türkiye’nin; “Mavi Vatan” yani, millî limanları arası deniz taşımacılığında bu kadar isteksiz davranması, “ekonomi ve ulaştırma yönetim”inin eş güdümsüzlüğüne ve plansızlığına işaret eder. Eş güdümsüzlük ve plansızlık, yani mal taşımacılığını, çoğu sektörde olduğu gibi, kendi hâline bırakmak, iç tüketim mallarının taşımacılığında mali kaynakların çarçur edilmesi sonucunu doğurmaktadır. İç/dış ticarette gemi ve vagon taşımacılığı yerine, kamyon ve uçak taşımacılığını tercih etmek; şehir ulaştırmasında........

© Aydınlık