“Toplumlar da arada bir dinlenir” diyor Cemil Meriç; “toplumlar da arada bir dinlenir, kervanlar gibi. Ne kadar yol alınmış, hesaplanır”. İnsan yahut toplum, niçin dinlenir? Elbette yorulduğu için. Ve ben, bu ülkenin geçen iki asır boyunca çok fazla koştuğunu, çok fazla savrulduğunu, çok büyük badirelerden geçip geldiğini ve yorulduğunu düşünüyorum. Çok yorulduk ve gerçekten de durup dinlenmeye ihtiyacımız var. Durup dinlenmeye ve geçen uzun iki asrın muhasebesini yapmaya. Ne murad ettik, ne umduk, ne bulduk, neyi başardık, neyi başaramadık, ne kadar yol katedebildik… Bu soruları sakin bir kafayla sormaya ve analiz etmeye ihtiyacımız var.

Uzun 19. Yüzyıl (1789-1918) ve kısa 20. Yüzyıl, (1918-1989) hiç kuşkusuz her halkın ve ülkenin kaderine etki etti. Ama bizi, yani Türkleri, yani Türkiyeyi, kelimenin gerçek anlamıyla bir dağdan diğerine, bir ovadan ötekine savurup attı. Fransız ihtilali sonrası dünya gezegeninde hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı ortaya çıkmıştı zaten. Bizim devleti yönetenler de çok geçmeden bunun farkına vardılar. Büyük bir kasırga geliyordu ve acilen tedbir almak gerekiyordu. Evvelâ orduyu düzeltmeye ve modernize etmeye karar verdiler. Bu teşebbüs 1808 yılında padişah 3. Selim’in isyancılar tarafından öldürülmesi neticesinde sonuçsuz kaldı. Ve tam on sekiz yıl sonra, 1826 Haziranında, başkent İstanbul’da devlet ile ordu arasında bir iç savaş yaşandı. Devlet, kendi ordusunu imha etmek suretiyle tarihten silip attı!

Bundan sonra süratle “Batılılaşma” çabalarına hız verildi. Devleti yönetenler, yani saray ve bürokratlar, sanıyorlardı ki, Batı’ya ne kadar entegre olursak o kadar modernleşeceğiz ve yeniden güçlü bir ülke olacağız! Bu doğrultuda büyük çaba........

© Antalya Son Haber