Haydar Aliyev (Azerbaycan'ın Demirel'i)
SSCB döneminde adeta sömürüldüğünden karadaki sahalarının çoğunda petrol bitmiş ya da bitmek üzereydi. Rusya ve İran, Hazar’ın hukuki statüsü netleşmeden Hazardaki sahalardan petrol çıkarılmasına karşıydı.
Aliyev önce Rusya ile ilişkileri düzeltti. Mevcut nakil hatları aktif hale getirilerek nakit akışı sağlandı. Rus enerji şirketlerine Hazar’daki sahalardan hisse verilerek Moskova’da Azerbaycan’ı destekleyen bir lobi oluşturuldu. Düzenlenen üç askeri operasyonda başarısızlıkla sonuçlanınca orduyu dönüştürmeden sonuç alınamayacağını gören Aliyev ateşkes anlaşmasını imzalayarak ülkeyi savaş ortamından çıkardı. Zira savaş halindeki bir ülkeye yabancı sermaye gelmez. Fakat Batının ve Rusya’nın baskılarına rağmen asla kalıcı barış anlaşmasını imzalamaya yanaşmadı.
Aliyev, Rusya ile ilişkileri düzeltirken eş zamanlı olarak uluslararası enerji şirketlerini Azerbaycan’a yatırım yapmaya ikna etmeye çalışıyordu. Rusya, hukuki statü konusunda anlaşma sağlanmadan Hazar’dan enerji elde edilmesini savaş sebebi sayacağını açıkladığından yatırımcı şirketler istekli değildiler. Kremlin, Hazar’a uluslararası şirketlerin girmesini ABD’nin Rusya’yı kuşatması olarak görüyordu.
Aliyev bu tıkanmayı aşmak için üzerinde anlaşılmamışta olsa Bakü’nün savunduğu teze göre Azerbaycan’ın olan Hazar karasularını, Anayasa’ya vatanın ayrılmaz bir parçası olarak dahil etti. Batılı şirketleri hem Anayasa değişikliğini hem Rus şirketlerinin de enerji sahalarına ortak olduğunu göstererek hem de karın transfer edilmesinin kolaylaştırıldığı teşvik paketleriyle yatırım yapmaya ikna etti. Çeçenistan savaşının uzun sürmesi de Bakü’nün elini güçlendirdi.
Yabancı yatırımlar........
© Analiz
