Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu, İran-İsrail Savaşı'nın Rusya için ne anlama geldiğini AA Analiz için kaleme aldı.

***

İsrail’in İran’a saldırmasıyla başlayan İsrail-İran Savaşı, dördüncü gününü tamamlamış bulunuyor. Uzun yıllardır İsrail’in İran’a saldıracağı görüşü dile getirilse de istikrarın bir türlü hakim olamadığı Orta Doğu’daki son gelişmeler yine de İran dahil olmak üzere birçok ülkeyi hazırlıksız yakaladı.

Diğer yandan özellikle taraflar arasında kara sınırın olmaması dolayısıyla savaşın bu şekilde uzun süremeyeceği ve yakında ateşkesin sağlanacağı görüşü hakim. Buna rağmen neticelerine bakılmaksızın bu savaş, gerek bölgesel gerekse küresel aktörlerle dünyadaki diğer olayları da etkileyecek potansiyele sahip. Bu bağlamda İsrail-İran Savaşı’nı yakından takip eden ülkelerden biri de şüphesiz İran ile yakın işbirliği içerisinde olan Rusya’dır.

21. yüzyılın başında Rusya’da Vladimir Putin’in iktidara gelmesiyle birlikte, Kremlin Orta Doğu’da aynen Sovyetler Birliği döneminde olduğu gibi etkisini artırsa da Arap Baharı’nın yaşanması, Rusya’nın bölgedeki varlığını olumsuz etkiledi. Arap Baharı’ndan sonra Moskova’nın bölgedeki en önemli iki dayanağı, Suriye ile İran kaldı. Rusya her iki ülkeye de yıllarca önemli destekte bulundu. Rusya, bu iki ülkeyle yalnızca siyasi ve ekonomik değil, enerji ve askeri alanlarda da işbirliği geliştirdi. Rusya, kendi çıkarlarını da düşünerek buradaki rejimleri dış müdahaleden korumaya çalıştı. Suriye’de Beşar Esad rejiminin iktidardan uzaklaştırılmasından sonra Rusya’nın Suriye’deki varlığı tehlikeye girerken ve günümüzde bu ülkedeki Rus askeri üslerinin geleceği netlik kazanmazken İran’ın Rusya açısından önemi daha da artmış oldu. Bunlara ek olarak, İran Rusya için yalnızca Orta Doğu’da değil, Kafkasya’da da müttefik konumundadır.

Rusya da İran açısından büyük önem arz etmektedir. Rusya’nın desteğiyle İran nükleer santrale sahip olduğu gibi Moskova, İran’ı uluslararası arenada özellikle nükleer alanındaki çalışmaları dolayısıyla desteklemektedir. Rusya ve İran Batı’nın yaptırımları karşısında da birbirlerine karşılıklı yardımda bulunmaktadırlar. Dolayısıyla bu iki ülke, özellikle 21. yüzyılın başından itibaren çok yakın ve çok yönlü işbirliği geliştirmektedirler. Söz konusu münasebetleri de 2025 yılının hemen başında kapsamlı stratejik ortaklık anlaşması ile taçlandırdılar. Peki böyle bir ortamda İsrail-İran Savaşı’nın yaşanması Rusya’yı, Rusya-Ukrayna ilişkilerini, İran’ın 2022’de asil üye olduğu Şanghay İşbirliği Örgütü'nü (ŞİÖ) nasıl etkileyecek?

Dördüncü gününü tamamlayan İran- İsrail Savaşı, Rusya-Ukrayna Savaşı’nı adeta unutturdu ya da en azından ikinci plana........

© Anadolu Ajansı Analiz