Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güven Delice, Çin'in güvenlik risklerine karşı alternatif bir savunma mekanizması olarak geliştirdiği dijital yuan projesini AA Analiz için kaleme aldı.

***

21. yüzyılda ulusal güvenlik kavramının içerisinde, askeri tehditler, etnik çatışmalar, organize suçlar, salgın hastalıklar, iklim değişiklikleri gibi sorunlara ilaveten finansal güvenlik olgusu da önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Jeopolitik gelişmelerin yanı sıra finansal krizler ve teknolojik ilerlemeler finansal güvenlik konusunu ulusal güvenliğin önemli bir bileşeni haline getirmiş; bu konuda ulusal ve uluslararası düzeyde artan bir farkındalık oluşturmuştur. Bu doğrultuda özellikle 2008 küresel finans krizi sonrasında, Çin'in Batı'dan bağımsız bir finansal mimari oluşturma girişimleri ivme kazanmış; 2014 yılında gündeme gelen dijital yuan (e-CNY)[1] projesi çerçevesinde atılan adımlar, ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde para ve finans sisteminde önemli dönüşümlerin işaretleri olarak görülmüştür. Bu dönüşüm, bankacılık sektörünü, düzenleyici çerçeveleri ve küresel para politikalarını önemli ölçüde etkileyecektir. ABD’nin gümrük tarifelerini ve finansal yaptırımları silah olarak kullanması da bu sürece ivme kazandırmaktadır.

Merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan çalışan bir sistem oluşturan blokzincir teknolojisi, başta finans sektörü olmak üzere birçok alanda kapsamlı etkiler ortaya çıkarmıştır. Blokzincir ağlarının yaygın kullanımı çerçevesinde oluşturulan merkezi olmayan finans (DeFi) platformları, küresel para ve finans sistemini dönüştürme potansiyeli taşımaktadır. Bu süreç, bankaların finansal sistem içerisindeki rollerinin yanı sıra, kişi ve kurumların finansal davranışlarını da yeniden şekillendirmektedir. Para ve finans piyasalarındaki dijitalleşme bağlamında e-ticaret işlemlerinin artması, banka kartlarının yaygınlaşması, kripto paraların ortaya çıkması gibi gelişmeler, nakit kullanımını giderek azaltmıştır. Bu ekosistem içerisinde itibari paraların dijital versiyonu olarak gündeme gelen Merkez Bankası Dijital Paraları (CBDC) ekonomik aktörlerin parayla etkileşim kurma biçimini kökten değiştirebilecek bir niteliğe sahiptirler. Bu bağlamda, birçok merkez bankası CBDC’lerle ilgili araştırmaları devam ettirirken, bazıları pilot deneme aşamasına geçmişlerdir. Özellikle Çin’in bu konuda öncülük etmesi, dijital para birimi oluşturulmasına yönelik küresel bir baskıya yol açmıştır.

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olarak Çin, parasının bu ekonomik gücünü yansıtacak şekilde küresel bir ödeme ve rezerv aracı olmasına yönelik çeşitli girişimlerde bulunmaktadır. Bu kapsamda, firmaları ödeme ve mutabakat işlemlerinde yuan kullanımına öncelik vermeye teşvik etmekte; oluşturduğu Sınır........

© Anadolu Ajansı Analiz