Sakarya Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Soner Tauscher, ABD Başkanı Donald Trump'ın H1-B vizelerinin maliyetini artırma kararını ve bu adımın arka planını AA Analiz için kaleme aldı.

***

Trump'ın 19 Eylül Cuma günü ülkesine yurt dışından nitelikli çalışanların gelmesine izin veren H1-B vizesinin birkaç bin dolarlık başvuru ücretini 100 bin dolara çıkarması, birçok küresel şirketin paniklemesine yol açmıştır. On binlerce H1-B vizesine sahip çalışanı olan Microsoft, Amazon ve Google gibi şirketler, aynı gece tüm personeline e-postayla yurt dışına çıkmamalarını, yurt dışında olanların ise 24 saat içinde ABD'ye gelmelerini salık vermiştir.

Oval Ofis'ten yapılan ilk açıklamalara bakıldığında, pazar gece yarısından sonra yurt dışında olan vize sahipleri ülkeye girebilmek için 100 bin dolarlık vizeye başvurmak durumunda kalacaklardı. Ancak iki gün sonra Trump'ın sözcüsü Karoline Leavitt'in sosyal medyada, yeni alınan kararın halihazırda H1-B vizesi sahiplerini kapsamadığı ve ülkeye sorunsuzca seyahat edebilecekleri, 100 bin dolarlık ücretin yeni başvurularda geçerli olacağı yönündeki açıklamaları şirketlerin ve çalışanların şimdilik rahatlamasını sağladı. Bu noktada iki gün içerisinde yabancı nitelikli iş gücünün yüzde 70'inden fazlasının istihdam edildiği bankacılık, teknoloji ve iletişim şirketlerinin hükümetin kararlarında yumuşama sağladığı anlaşılmaktadır. Ancak bu yumuşamaya rağmen Trump hükümetinin göçmen politikasındaki yön değişimi, nitelikli göçmenlerin durumunda da önemli değişimlerin yaşanacağını göstermektedir.

H-1B vizesi, ABD'nin "uzmanlık gerektiren meslek" (specialty occupation) tanımına giren işlerde çalışmak isteyen nitelikli yabancılara verilen geçici (nonimmigrant) çalışma iznidir. 1990'da oluşturulan vize programına başvuru sınırı yıllık 65 bindir. Ayrıca, ABD'de lisansüstü eğitim görmüş mezunlar için 25 bin ek kontenjan bulunmaktadır. Bunun dışında kotadan muaf olan yükseköğretim kurumları, kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve devlete bağlı araştırma kurumları da mevcuttur. Bu vize sayesinde özellikle teknoloji, sağlık sektörü, akademi ve küçük ölçekli şirketler ile start-uplar nitelikli iş gücüne hızlıca erişebilmektedir.

Göçmenlerin vizeye başvurabilmek için en az bir lisans derecesi göstermesi gerekirken, ABD'li şirketlerin de getirecekleri nitelikli göçmenle ulusal ekonominin ve ABD vatandaşlarının olumsuz etkilenmeyeceğini kanıtlamaları gerekmektedir. Üç yıllığına verilen vize bir üç yıl daha uzatılabilmektedir. Ancak Trump'ın yeni kararnamesiyle işveren her yeni dilekçede bir defaya mahsus olarak 100 bin dolar ödemek zorunda kalacak.

Onaylanan H1-B vize başvurularının sayısı 2000'de 178 bin 803, 2022'de 442 bin 425 ve 2024'te ise 399 bin 403'ü bulmuştur. 2023'te alınan vizelerin sahiplerinin yüzde 73'ü Hindistan ve yüzde 12'si Çin doğumludur. Nitelikli göçmenlerin istihdam edildiği şirketlere bakıldığında 2023 mali yılında Amazon 11 binden fazla H1-B vizesine sahip çalışanla birinci sırayı almaktadır. Onu 7 bin çalışanla 654Cognizant Technology, 7 bin 349 çalışanla Solutions Infosys, 6 bin 914 çalışanla Tata Consultancy Services, 5 bin 465 çalışanla Google ve 3 bin 821 çalışanla Apple gibi bilgi teknolojisi ve iş hizmetleri sunan şirketler takip etmektedir. Nitelikli göçmenler en çok New York (55.420), Washington (34.628), California (67.114), Chicago (20.171) metropol bölgelerinde istihdam edilmektedir. [1]

Hükümet yetkilileri vize uygulamasında yapılan yasal değişiklerin "gerçek" nitelikli göçü çekme, sistemin kötüye kullanımını engelleme ve yerli çalışanları koruma amacıyla gerçekleştirildiğini öne sürmektedir. Ayrıca, Trump'ın ABD ekonomisini yerlileştirmeye çalıştığı ve göçmen karşıtı bir politik çizgisi olduğu malumdur. Trump'ın ilk döneminde de ABD'nin güney sınırına duvar örülmesi, çoğunluğu Müslüman olan yedi ülke vatandaşının ülkeye........

© Anadolu Ajansı Analiz