Kırıkkale Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Merve Suna Özel Özcan, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Zengezur Koridoru'na üçüncü tarafların yaklaşımlarını, AA Analiz için kaleme aldı.

***

Azerbaycan ile Ermenistan arasında 2020 yılında yaşanan ve 44 gün süren İkinci Karabağ Savaşı sonucunda, Azerbaycan’ın askeri üstünlüğüyle bölgedeki dengeler değişmeye başladı. Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında Ermenistan işgali altında bulunan bölgelerin, asıl sahibi olan Azerbaycan’a geri dönüşü sağlandı. Azerbaycan'ın, Karabağ ve civarındaki bölgeleri Ermenistan işgalinden kurtarmasının üzerinden yaklaşık 5 yıl geçti. Savaş, Kasım 2020'de Rusya'nın arabuluculuğunda imzalanan üçlü ateşkes bildirisiyle sona ermiş olsa da bugüne kadar kalıcı bir barış anlaşması yapılamadı. Bunun başlıca nedeni, tarihsel faktörlerden çok, üçüncü tarafların bölgedeki çıkarlarını kabul ettirme çabaları. Nitekim İkinci Karabağ Savaşı, Azerbaycan’a yalnızca toprak bütünlüğünü değil, bölgedeki jeopolitik dengeleri de yeniden kurma imkanı verdi. Türkiye ile kurulan güçlü diplomatik ve askeri ortaklık, Güney Kafkasya’daki güç dengelerini köklü biçimde etkiledi.

Süreçte son durum, ABD’nin bölgeye olan ilgisinin artması ve Rusya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin bozulmaya başlamasıdır. Öte yandan, bölgedeki değişen dengelerde Çin’in artan etkisi de göz ardı edilmemeli. Bu bağlamda gelinen nokta, Zengezur Koridoru üzerinden şekillenen yeni bir Avrasya jeopolitiğini ve stratejik satrancın yeniden gündeme geldiği bir reel politik süreci ortaya koyuyor.

Zengezur Koridoru, bugün bölgenin Avrasya coğrafyasını birbirine bağlayan bir geçiş güzergahı olmasının ötesinde, Afro-Avrasya ekseninde düşünülmesi gereken stratejik bir hat haline geldi. Koridor savaşlarının yaşandığı bir dönemde, Zengezur Koridoru hem Çin hem de Batı açısından son derece stratejik ve hassas bir dengenin merkezi konumuna gelmiştir. Bu koridor aynı zamanda, Azerbaycan ve Türkiye’den Orta Asya’ya uzanan Doğu-Batı eksenli "Orta Koridor" ulaşım hattının kilit halkasını oluşturuyor. Dolayısıyla bölgenin önemi yalnızca yüzeyde değil, çok daha derin jeopolitik katmanlarda da kendini gösteriyor.

Bu çerçevede ilk olarak ABD’nin bölgeye artan ilgisine odaklanmak gerekiyor. Zira ABD, bu koridor üzerinden İran ve Rusya’nın bölgedeki nüfuzunu sınırlandırmayı ve aynı zamanda Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne alternatif bir yapı oluşturmayı hedefleyen açıklamalar yapmıştır. ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın önerisi, Zengezur........

© Anadolu Ajansı Analiz