Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Osman Karaoğlu, BM'nin 16 Eylül’de açıkladığı raporun detaylarını ve önemini AA Analiz için kaleme aldı.

***

Birleşmiş Milletler’in (BM) insan haklarından sorumlu en önemli organı olan İnsan Hakları Konseyi’nin Filistin’de işlenen uluslararası hukuk ihlallerini araştırmak üzere kurduğu Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu 16 Eylül 2025 tarihinde çok önemli bir rapor açıklamıştır. [2] Bu rapor sahaya ilişkin açık deliller ile İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nde yer alan 4 eylemi [(a) Grubun üyelerinin öldürülmesi; (b) Grubun üyelerine ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi; (c) Gruba, fiziksel varlığını tamamen veya kısmen ortadan kaldırmaya yönelik yaşam koşullarının kasten dayatılması; (d) Grup içinde doğumların engellenmesini amaçlayan önlemlerin alınması] işleyerek İsrail’in soykırım suçu işlediğini ortaya koymaktadır. Esasen daha önce de BM raportörleri, bağımsız uluslararası kurumlar ve hukukçular çoğunlukla İsrail’in soykırım suçunu işlediğini ifade etmekteydi ancak bu rapor doğrudan eylem incelemesine girişmekte ve soykırım suçu ile ilgili hukuki sonuçlara varmaktadır.

Raporun önemi halihazırda Uluslararası Adalet Divanı (UAD) önünde devam eden Güney Afrika-İsrail davası ile Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) önünde görülmekte olan Filistin soruşturmasına yapabileceği etkiden ileri gelmektedir. Zira hatırlanacağı üzere, UAD’nin Güney Afrika davasında verdiği 3 ayrı tedbir kararının yeterliliği tartışma konusu olmuş ve Divan’ın nihai kararının İsrail lehine çıkabileceği ihtimallerini akla getirmiştir. Benzer şekilde UCM de halihazırdaki soruşturmaya soykırım suçunu eklememiş ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkındaki yakalama emirlerini insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları çerçevesinde düzenlemiştir. Bu rapor her iki mahkeme önündeki süreci de etkileyebilecek düzeydedir. Zira aşağıda kısaca görüleceği üzere BM’nin en güvenilir organlarından biri İsrail’in soykırım suçu işlediğini delilleri ile ortaya koymaktadır. Mahkemelerin kararlarını bina edeceği güvenilir delillerin başında BM raporları gelmektedir. Bu anlamda her iki mahkemenin de bu rapora rağmen soykırım neticesine varmaması mahkemelerin kararlarını tartışmaya açacaktır. Zira UAD doğrudan bir BM organıdır. UCM ise Güvenlik Konseyi ile yakın ilişki içerisindedir.

Rapor, Soykırım Sözleşmesi’nde soykırım suçu teşkil edebilecek eylemleri tek tek değerlendirmektedir. Bu anlamda rapor ilk olarak “grup üyelerinin öldürülmesini” incelemektedir. BM raporuna göre, 7 Ekim 2023 ile 31 Temmuz 2025 arasında 18 bin 430’u çocuk, 9 bin 735’i ise kadın olmak üzere toplam 60 bin 199 Filistinli öldürülmüştür. İsrail, yoğun nüfuslu yerleşim alanlarında, geniş hata payına sahip ağır........

© Anadolu Ajansı Analiz