menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

1938-1948 döneminde Türkiye'de Komünist avı yaşanmıştı

31 5
04.08.2025

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucuları 1919-1922 arasında Hindistan'dan gelen altın bağışlarıyla ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi liderleri Lenin ve Stalin'in sağladığı silah, cephane, patlayıcı, mühimmatla Yunan, İngiliz, Fransız ve İtalyan ordularını ülkeden kovabildiler...

Buna rağmen, kurucu babalardan bazılarının, özellikle Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak'ın, Başbakan Celal Bayar'ın Komünistlere karşı yaklaşımı Kırmızı görmüş Boğa'dan farksızdı...

Celal Bayar’ın her yıl tekrarladığı; “Bu kış komünizm gelecek!” sözü meşhurdur.

Alparslan Türkeş : "Komünizm emperyalizmin bir aracıdır. Milli şuurdan uzak yerlere komünizm çabuk girer."

Film yönetmeni Atıf Yılmaz anılarını yazdığı kitapta Fevzi Çakmak'ın Komünist fobisinden de söz eder...(Sayfa 149-150) Olay şöyle gelişir:

Romancı Kemal Tahir'in kardeşi Nuri, Goeben-Yavuz savaş gemisinde çavuştur...Nuri Tahir ve birkaç arkadaşı Kemal Tahir'in evine giderek evden birkaç kitabı okumak için ödünç alırlar...Kitaplar şunlardır: Mihail Şolohov'un Uyandırılmış Toprak'ı (1932), Nazım Hikmet'in Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı (1936) ve Sabahattin Ali'nin muhtelif kitapları...

Askeri mahkeme kararına göre Komünizm propagandası içeren bu kitapları üzerinde bulunduran Goeben-Yavuz zırhlısı personelini Kemal Tahir ve Nazım Hikmet Komünist ayaklanmaya-kalkışmaya teşvik etmiştir...

Askeri mahkeme Mareşal Fevzi Çakmak'ın ısrarıyla Nazım Hikmet'e 17, Kemal Tahir'e 15 yıl hapis cezası verir...(1938)

Bu ikili tutukluluklarının bir kısmını Goeben-Yavuz zırhlısındaki hücrelerde geçirir...İsmet İnönü'nün bu askeri mahkeme kararına itiraz ettiği ancak onun sözlerine itibar edilmediği de tarih sayfalarında yer alıyor...

1926

Yönetmen Vsevolod I. Pudovkin'in "Ana-Mat-Mother" adlı Maxim Gorky uyarlaması sinema filmi (1926) Millî Emniyet Hizmetleri (MAH; Millî Emniyet Hizmeti Riyâseti) yöneticileri tarafından Türkiye'ye ulaşan en güçlü Komünist propaganda eseri kabul edilmekteydi...

1929

16 Mart 1921 Moskova anlaşması Atatürk ile Stalin arasında yapılmış bir sınır anlaşmasıydı ve halen bu anlaşma yürürlüktedir...

Moskova Antlaşması, Millî Mücadele sürerken TBMM Hükümeti ile Rusya Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanmıştır. Bu antlaşma ile doğu sınırlarımız belirlenmiş, Çarlık Rusya'sına verilmiş olan kapitülasyonlar kaldırılmış ve Sevr hükümsüz ilan edilmiştir.

Moskova Antlaşması, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan antlaşmadır. Bu antlaşma ve devamı niteliğindeki antlaşmalarla belirlenmiş olan sınırlar günümüzde Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan arasında hâlen geçerlidir.

Antlaşmayı Türkiye tarafından Ali Fuat Paşa, Dr. Rıza Nur ve Yusuf Kemal Tengirşenk, Rus tarafından ise Dışişleri Komiseri Çiçerin ve Merkez Komitesi üyesi Celalettin Korkmazov imzaladı...

Patrick Kinross Atatürk biyografisinde (1964) Atatürk'ün şöyle dediğini kayda geçirir :

"Stalin 20. yüzyılda yaşamış devlet adamlarının en önemlisi olarak tarih kitaplarında yer alacaktır..."

Kızıl Ordu'yu kuran ve 10 milyon insanın öldürüldüğü Rusya iç savaşında Kızıl ordu'nun galip gelmesini sağlayan Leon Trotsky 1929'da Stalin tarafından İstanbul'a sürgüne yollandı...Sovyet Devrimi'nin Lenin’den sonraki en kudretli ismi Lev Davidoviç Bronştayn (Troçki) 12 Şubat 1929'da Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün müsaadesiyle Türkiye’ye iltica etti. Troçki, Rus devriminin arkasındaki itici güçlerden biriydi...Yaklaşık beş yıl kaldığı İstanbul’a 1929'da geldi, Büyükada'da yaşadı ve en etkili kitaplarından bazılarını İstanbul'da kaleme aldı.Büyükada, Troçki ve yakın çevresinin Türkiye'deki sürgün döneminde zamanlarının çoğunu geçirdiği Marmara Denizi’nde İstanbul’un güney kıyısında yer almaktadır.

12 Şubat 1929, Ekim devriminin kahramanı Troçki o zamanlar 49 yaşındaydı, İstanbul’a “Leon Sedov” adıyla geldi...1917 devriminin Rusya’da Çarlık rejimine son veren önde gelen isimlerinden biri olan Troçki, Vladimir Lenin’in ölümünden sonra Joseph Stalin ile Sovyetler Birliği liderliği için bir güç mücadelesinin ardından sürgüne yollanmıştı...

Büyükada Adalar Vakfı yöneticisi Halim Bulutoğlu,........

© Akdeniz Gerçek