MERİ TEK DEMİR

Sir Philip Sidney 1580 yılında şiir türünün hak ettiği değeri görmediği ve yanlış yorumlandığı düşüncesiyle kaleme aldığı ve 1595’te yayınlanan “Şiir İçin Bir Özür” başlıklı eleştiri yazısını kaleme aldığında, o dönem için sansasyon yaratan yazısının yüzyıllar sonra bile edebiyat kuramları için bir temel oluşturacağını hayal edememiş olabilirdi. Bu hafta beni “Ermeni Feminizmi İçin Bir Özür” başlığı verdiğim bu yazıyı kaleme almayı iten de günümüz Ermeni toplumunda feminizmin hak ettiği biçimde yorumlanmadığı düşüncesidir ve dilerim en azından bu konuyu baştan düşünmeye teşvik eder.

Aras Yayıncılık yakın zamanda “İstanbullu Ermeni Kadın Yazarlar Dizisi”nin başlangıcı olarak Sırpuhi Düsap’ın 1888 tarihli Mayda romanını Maral Aktokmakyan’ın çevirisiyle Türkçe yayınladı. Sırpuhi Düsap’ın ilk eseri olması yanı sıra Batı Ermeni kadın yazınının da başlangıcı olarak kabul gören Mayda, Sira Hanım karakterinin, hem anne ve babasını, hem de eşini kaybetmiş ve kızıyla yalnız kalmış Mayda’ya mektubuyla açılır ve roman bu mektuplaşmalar üzerinden devam eder. Bu yazışmalar kadınlara dair tabulaşmış pek çok konuya değindiği için kendi döneminde çok radikal bir eser olarak kabul edilir, erkek egemen İstanbul Ermeni edebiyatı çevrelerinden büyük tepki görür; zaten bir kadının roman yayınlama fikri bile dönemi için radikal bir harekettir. Bu açıdan yazıldığı dönemin eril düzeni ve yıkıcı eleştirileri ortasında yepyeni bir kapının açılışı ve devamında yetişen kadın yazar ve entelektüeller için bir öncü niteliğindedir Mayda.

Ancak bu konuya bir de günümüzden bakabilmeyi ve Osmanlı Ermeni kadın hareketinin günümüz Ermeni kadınlarına ne derece ilham olup olamadığını tartışabilmenin gerekliliğini savunuyorum, zira günümüzde Osmanlı Ermeni kadın hareketine bakışın nostaljik........

© Agos