Su ktl, kresel ibirlii gerektiren ciddi bir sorunken, yapay zekann su tketimiyle ilgili etkileri yalnzca teknoloji politikalaryla ele alnmamal; daha geni bir bak asyla deerlendirilmeli. Kresel ynetiim mekanizmalarnn bu yeni evresel-jeopolitik denklemi dikkate almas, dijital dnmn daha adil ve srdrlebilir bir ekilde ynetilmesini salayacaktr.

Selman Malta/Yazar

Gnmz teknolojisinin en nemli dnm noktalarndan biri olan yapay zeka, zellikle son yllarda byk dil modelleri ve geni kapsaml uygulamalarla daha grnr hale geldi. Yapay zeka insanlara hayat kolaylatran zmler sunarken, i dnyasnda da fayda merkezli dnmlere imkan salyor. Eitimden sala, finanstan ulama kadar pek ok alanda yapay zekann etkileri hissediliyor. Ancak bu teknolojinin yaygnlamas, beraberinde ciddi evresel sorunlar da gndeme getiriyor. zellikle 2024 ve 2025 yllarnda yaanan kuraklk ve su ktl krizlerinin ardndan, yapay zeka sistemlerinin su kaynaklar zerindeki etkisi daha ok tartlyor.

Yapay zeka sistemlerinin temelini oluturan byk veri merkezleri, yapay zeka modellerinin eitim ve altrma sreleri srasnda yksek miktarda enerji harcyor. Enerji tketimi kadar nemli olan dier bir boyut ise bu merkezlerin soutulmas iin ihtiya duyulan byk miktarda su. Veri merkezlerinde alan sunucular, youn ilem gc nedeniyle ar snyor ve bu snn kontrol altna alnabilmesi iin genellikle su bazl soutma sistemleri tercih ediliyor.

Byk dil modellerinin su tketimi

Byk miktarda su tketiminin temel nedenlerinden biri, yapay zeka modellerinin giderek daha karmak ve byk lekli hale gelmesi ve dolaysyla eitim srelerinin ok daha uzun olmas. rnein byk bir dil modelinin eitilmesi srasnda haftalarca sren youn hesaplama faaliyetleri, tahminen 700.000 litre ime suyunun buharlamasna edeer bir su tketimine yol ayor. Bu rakam, kuraklk riski tayan scak blgelerde ok daha yksek seviyelere kabiliyor.

Kullanc baznda bakldnda ise, her ne kadar tek bir yapay zeka sorgusunun su tketimi ok kk grnse de, kresel lekte milyarlarca sorgunun toplam etkisi olduka byk. rnein, ChatGPT gibi popler yapay zeka uygulamalarna her gn milyonlarca soru soruluyor ve bu youn kullanmn su tketimi bir hayli yksek. OpenAI CEO'su Sam Altman, her ChatGPT sorgusunun yaklak 0,000085 galon veya yaklak bir ay kann on bete biri kadar su tkettiini belirtmiti. Bu miktar tek tek sorgular iin kk olsa da, gnlk sorgu hacmi dnldnde toplam su tketimi milyarlarca litreyi bulabiliyor.

Yapay zekann kuraklk ve blgesel su ktl zerindeki basks

Bylesine yksek miktarda su tketiminin dorudan etkileri, zellikle kuraklkla bouan blgesel ekosistemlerde kendini gsteriyor. 2024 ve 2025 yllarnda, ABD'nin bat eyaletleri, Latin Amerika'nn baz blgeleri ve Orta Dou gibi su stresi yksek alanlarda, yapay zeka veri merkezlerinin yaygnlamasyla su kaynaklar........

© Açık Görüş