Bir kural herkese ayn ekilde uygulanyor diye adil olmaz; adalet herkesin ayn ekilde grnmesi deil, herkesin var olduu haliyle kabul grmesidir. Bart yasa bu gereklii inkr ederek eitlik ad altnda eitsizlik retmektedir. nk barts, Mslman kadnlar iin dini bir vecibe ve inanlarnn bir gerei olarak kabul edilmektedir.

Leyla ayl/ YD Hukuk Fakltesi

2025 ylnn Nisan aynda Bakanlar Kurulu tarafndan yaplan deiiklikle KKTC'de liselerde rencilerin bartsyle eitim grmesine imkn tanyan Milli Eitim Bakanl "Disiplin Tz" yeniden dzenlenmiti. Ancak KKTC Yksek Mahkemesi, bu tzn Anayasaya aykr olduuna karar vererek 2025 Eyll aynda bu tz iptal etti.

Bu noktada nemli olan soru udur: Bu karar yalnzca teknik bir hukuk mdahalesi midir, yoksa toplumun kimlik, inan ve zgrlk algsn dorudan etkileyen daha derin bir krlma mdr?

Yksek Mahkeme'nin bartsnn okullarda serbest braklmasna ilikin tz anayasaya aykrlk gerekesiyle iptal etmesi, yalnzca bireylerin dini zgrlkleri asndan deil, ayn zamanda laiklik ilkesi, eitimde tarafszlk ve kamu dzeninin korunmas asndan da nem tamaktadr.

Bir devlet "tarafszlk" adna belirli bir inan biimini kamusal alanda grnmez klmaya alyorsa o devlet tarafszln yitirmi demektir. Tarafszlk, bireyin inancn rtmeye zorlamak deildir, inancyla birlikte var olmasna sayg duymak demektir. Bu konuyu yalnzca soyut ilkelerle tartmak yerine anayasann kendisine bakmak gerekir. KKTC Anayasas'nn balang metni, halkn temel hak ve zgrlkler zerinde egemen olduunu ve devletin demokratik, zgrlk bir dzeni gvence altna aldn ifade eder. Bu metinde ne kan deerler arasnda zgrlk, eitlik, adalet ve oulculuk yer alr. Balang metni, devletin yalnzca dzeni salamakla kalmayp, ayn zamanda bireysel hak ve zgrlkleri gvence altna aldn vurgular. Bu nedenle bart yasa gibi uygulamalar, yalnzca kamu dzeni ve laiklik amacyla getirilmi olsa bile, balang metninde belirtilen zgrlk ve oulculuk deerleriyle atmaktadr.

Eitlik ad altnda eitsizlik

Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti Anayasas'nn 8. maddesi tm yurttalarn dil, din, rk veya benzeri sebeplerle ayrm gzetilmeksizin yasa nnde eit olduunu hkme balamaktadr. Bu balamda devletin eitim alanndaki dzenlemeleri de eitlik ilkesine uygun olmaldr. Liselerde uygulanan bart yasa, dini inanlar gerei ban rtmek isteyen renciler asndan eitim hakkna eriimde eitsiz bir durum yaratmaktadr. Ne var ki szde "herkese eit uygulanan" bu yasak, gerekte yalnzca ban rtmek isteyen rencileri hedef almaktadr.

Bart yasa tm rencilere ayn kural getiriyor gibi grnse de fiilen yalnzca belirli bir inan grubunu etkileyerek onlarn zgrlklerini snrlandrmaktadr. Bir kural herkese ayn ekilde uygulanyor diye adil olmaz; adalet herkesin ayn ekilde grnmesi deil, herkesin var olduu haliyle kabul grmesidir. Bart yasa bu gereklii inkr ederek eitlik ad altnda eitsizlik retmektedir. nk barts, Mslman kadnlar iin dini bir vecibe ve inanlarnn bir gerei olarak kabul edilmektedir. Bartl rencilerin sadece bu inanlarn grnr klan kyafetleri nedeniyle eitim hakkndan tam olarak yararlanmasnn engellenmesi veya kstlanmas, dorudan dini inanca dayal bir ayrmclk tekil eder. Bart yasa, dini inancn yaam biimine yanstmak isteyen renciler ile bu tr bir gereksinimi olmayan renciler arasnda bir eitsizlik yaratr.

Byle bir yasak renciyi "inancn yaamak m,........

© Açık Görüş