Yeni ulus devlet formu, artk klasik anlamda homojenletirici bir etno-ulusal kimlik inasndan ok, kapsayc ve oulcu bir yurttalk anlayyla varln srdrme eilimindedir. Trkiye balamnda da bu dnm tartmas olduka belirgindir.

Dr. Hamit Balc/Siyaset Bilimci

Getiimiz hafta Cumhurbakan Erdoan Kzlcahamam Toplu al ve Anahtar teslim treninde tarihe geecek bir konuma yapt. Terrsz Trkiye hedefi ile balayan srete PKK'nn silah brakmas ve akabinde silahlar teslim etmeye balamasyla yeni dnemin manifestosunu ilan etti. Trkiye uzun yllar terr bitirmek iin hukuk ve meruiyet d alanlara kayarak terr adeta krkledi. Ksa dnemli tarihsel hafzayla terrn Trkiye'ye verdii zarar vurgulamas, gemi dnemlerde Krt meselesiyle ilgili iktidarlarn yapt yanl politikalarn sonularn muhasebe etmesi ve bir gelecek ufku izmesi toplumsal olarak bir heyecan uyandrd. Erdoan'n iktidara geldiinden beri Krt meselesini zme iradesi farkl konjonktrel gerekelerle akamete uratld.

Terr meselesi gemii ve bugn de iine alan ok katmanl sorun olarak karmza kyor. Her ne kadar terr meselesini 1984'te PKK'nn ilk eylemiyle balatsak da Krt sorunu daha eskilere dayanyor. Krt meselesini Cumhuriyet'in kuruluuyla balatmak mmkn. Erken Cumhuriyet dnemi ok uluslu (etnik kken) bir yap olan Osmanl mparatorluu'nun aksine tek bir ulus yaratma abas ierisine girimiti. Bu gei sancs Cumhuriyet'in ilk yzylnda her daim kendini hissettirdi. Trkiye erken dnem Cumhuriyetle balayan bu sorunu zme konusunda nemli bir yol ayrmnda. Ancak bu yazda terr meselesinin zmyle balayan admlardan ziyade Krt meselesi zerinden ulus devlet algsnn en azndan Trkiye zelinde deitii vurgulanyor.

Ulus devletin gelecei zerine uzun sredir sregelen teorik tartmalar, yaadmz yzyln deien koullarnda yeniden alevlenmi durumda. Kresellemenin zirve yapt 90'l yllarda, snrlarn silikleecei, kimliklerin kresel deerler iinde eriyecei, devletlerin giderek ilevsizleecei ynnde kehanetler dolayordu. Devletlerin rolnn giderek azalaca, onun yerine ulus st aktrlerin varlk gsterecei kreselciler tarafndan sistematik olarak ileniyordu. Akademi evrelerinden gndelik hayata kadar globallemeyi/kresellemeyi anmsatan kelimelerin olmad sohbetler deersizleiyordu. Bu kadar gl ve tekrarlayan bir anlat herkesi ikna etmi ve zaferini erken ilan etmiti. Ancak son yllarda yaanan krizler –g hareketleri, pandemi, savalar ve ekonomik alkantlar– ulus devletin hl merkezi bir siyasal yap olarak varln srdrdn, hatta glenerek yeniden tanmlandn ortaya koydu. Bugn ulus st kurumlarn etkisinin belki de en az olduu bir dnemi yayoruz. Bu zayflk kurumlarn ilevsizliinden ziyade devletin yeniden glenmesiyle phesiz doru orantl.

Ulus devletler yeniden gleniyor. Fakat bu yeni ulus devlet........

© Açık Görüş