2024 yılında 17 milyonun üzerinde turisti ağırladığı açıklanan Antalya, özel müzeler bakımından yıllık ziyaretçi sayısı yaklaşık 1,5 milyon olan Sivas ilinin bile gerisinde kaldı…

Yusuf Yavuz

Türk turizminin başkenti olarak anılan ve nüfus bakımından beşinci sırada yer alan Antalya özel müzeler bakımından sınıfta kaldı. Bakanlığın açıkladığı listeye göre toplam 6 özel müzeye sahip olan Antalya, Bursa, Eskişehir, Balıkesir, Çanakkale, Edirne, Kütahya, Konya, Aydın, Trabzon, Malatya, Samsun, Sivas ve Yalova gibi illerin gerisinde kaldı. Bakanlık verilerine göre Bursa (23), Eskişehir (16), Gaziantep (16) Edirne (15), Balıkesir (13), Kütahya (10), Konya (8), Çanakkale (9), Aydın (8), Trabzon (8), Malatya (7), Samsun (7), Sivas (7), Yalova (7), Antalya (6), Zonguldak (5), Kastamonu (4), Nevşehir (4) özel müze ile ziyaretçilere hizmet veriyor.

Sahip olduğu 5 yıldızlı oteller ve yatak sayısı bakımından Türk turizminin başkenti olarak gösterilen Antalya’da 2024 yılında turist sayısında rekor kırıldığı belirtilerek 17 milyonun üzerinde ziyaretçi sayısına ulaşıldığı kaydedildi.

TURİST SAYISINDA REKOR, KİŞİ BAŞINA GECELİK HARCAMA 96 DOLAR

Ancak havaalanından inen yolcu sayısı üzerinden yapılan rekor açıklamalarının turizmin sorunlarının üzerini örtmeye yetmediğini savunan turizmciler de var. Antalya’da turizmin sorunlarından biri de her şey dâhil sistemi kapsamında kente gelen turistlerin otelden dışarıya çıkarılamaması. Kaleiçi gibi tarihi bölgelerin dışında müze ve ören yerlerini görmeden kentten ayrılan turistlerin geceleme başına yaptığı harcamalar ise TÜİK verilerine göre 2024 yılı için 96 dolar olarak kaydedildi.

TURİSTLER HER 100 LİRANIN SADECE 1 LİRASINI KÜLTÜRE HARCIYOR

Yine TÜİK verilerine göre 2024 yılında Türkiye’yi ziyaret eden turistlerin harcadığı paranın yüzde 35’i paket turlar, yüzde 18’si yeme içme, yüzde 15’i ulaşım, yaklaşık yüzde 10’u konaklama, yüzde 3 sağlık için ayrılırken, yalnızca yüzde 1.1’lik kısmı ise spor eğitim ve kültürel faaliyetlere ayrıldığı görülüyor.

OTELDEN ÇIKMAYAN TURİST GELDİĞİ KENTİ TANIMADAN DÖNÜYOR

Turisti otelden çıkaramayan bu sistemde, ulaşım, konaklama ve yeme içme dışında başka alanlardaki harcamaların yok denecek kadar az olması, kültürel alışveriş ve sosyal etkileşimin en etkili şekilde yaşanması beklenen ‘turizm’ kavramının kendisiyle de çelişiyor. Otelden çıkarılmayan turist, geldiği kenti tanımadan ülkesine dönüyor.

TÜRKİYE’DE GECELİK HARCAMA, AVRUPA’DA MÜZE BİLETİNE YETMİYOR

Geçmişte okul kitaplarına bile giren bir slogan haline gelen “Su akar iz bırakır, turist döviz bırakır” şeklindeki zorlama vecizenin izinden gidilerek turizmde yalnızca bırakılacak dövize odaklanıldığını gösteren rakamlar, kültürel harcamalarda adeta silikleşiyor. İspanya, İtalya, Fransa gibi ülkelere bakıldığında Türkiye’de geceleme başı harcamaların tek başına müze ziyaretlerini bile karşılamadığını söylemek mümkün. Avrupa’daki ortalama müze fiyatları 15 ila 20 Avro seviyesinde ve genel olarak 5-6 müze ziyareti turların olmazsa olmazı. Bu da örneğin turist olarak Fransa ya da İspanya’ya giden Türk bir ziyaretçinin, yalnızca müzeler için ödediği paranın, Türkiye’ye gelen Avrupalı bir turistin gecelik tüm harcamasından daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.

Türkiye’de de yabancılar için bazı müze ve ören yerlerine giriş ücreti 15 Avro düzeyinde. Ancak turizmde öne çıkan kentlerdeki özel müzelerin birçoğu ücretsiz, ya da çok cüzi ücretlerle gezilebiliyor.

ÖZEL MÜZECİLİK KENT İÇİ TURİZMİN VAZGEÇİLMEZİ

Türkiye’de müze denilince geçmişte yalnızca arkeoloji ya da etnografya müzeleri akla gelirdi. Ancak son yıllarda farklı sergileme ve tanıtım yollarının gelişmesiyle, endüstriyel mirastan gündelik hayatın detaylarına, doğal mirastan bilimsel koleksiyonlara farklı tema ve içeriklerde geniş bir yelpazede müzecilik ortaya çıkmaya başladı. Metropoller dışında Eskişehir, Gaziantep, Bursa, Edirne, Balıkesir ve Kütahya gibi kentlerde özel müzeciliğin öne çıktığı görülüyor. Bu yanıyla özel müzecilik kent için turizmin vazgeçilmezi.

ANTALYA ÖZEL MÜZECİLİKTE SINIFTA KALDI

Ancak Türk turizminin başkenti olarak tanıtılan Antalya’da ören yeri ve arkeoloji müzelerinin dışında kentin kimliğinin ve kültürel birikiminin aktarılabileceği özel müze sayısının çok az olması kentin turizm vizyonuyla çelişiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıkladığı........

© Açık Gazete