İskoçya Ulusal Partisi, İngilizce adıyla Scottish National Parti, İskoçya Keltçesindeki orijinal adıyla Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba, 1934 yılında kurulmuş.

Adından da net biçimde anlaşılacağı gibi İskoç milliyetçilerinin, en çok da Birleşik Krallık’tan ayrılıp bağımsız bir devlet olmak isteyenlerin partisi.

1967 yılından beri kesintisiz biçimde Londra’daki Birleşik Krallık parlamentosunda temsil ediliyorlar. Lordlar Kamarasında yoklar, çünkü parlamentonun üst kanadı olarak görev yapan bu kurulun varlığına karşılar.

1999 yılından beri İskoçya’nın kendi parlamentosu da var. Bu parlamentoda inişli çıkışlı bir çizgi izlediler, bir dönem çoğunluktular ama 2014’teki bapımsızlık referandumunun kaybedilmesiyle güçleri azaldı, Nisan 2024’e kadar İskoçya Yeşiller Partisi ile koalisyondaydılar ama o dönem partinin lideri olan Humza Yousaf bu koalisyonu bozdu ve yerel iktidarı kaybettiler. Şimdi 129 kişilik parlamentoda 60 sandalyeleri var, iktidardaki İşçi Partisi-Liberal koalisyonuna karşı muhalefetteler.

2014’teki bağımsızlık referandumunu yüzde 55’e 45 kaybettiler. Bu kayıpta, dönemin İskoçya kökenli İşçi Partisi lideri Gordon Brown’ın İskoçya’yı “Ayrılırsanız Avrupa Birliği’nden de ayrılmış olursunuz” demesinin etkili olduğu çok konuşuldu.

Sonra Birleşik Krallık kendisi Brexit referandumuyla AB’den ayrılınca İskoçya yeniden bir referandum yapmak istedi ama bu çabalar bu kez Birleşik Krallık parlamentosu tarafından engellendi. Ama İskoçya bağımsızlık fikrinden vazgeçmiş değil.

Tabii tarihte İskoçya ile Birleşik Krallık arasında birkaç kez büyük savaş yaşanmış, İskoçlar bağımsızlık için ayaklanmış ama her seferinde bu savaşları kaybetmişler. Yani İskoç bağımsızlık rüyasının yüzyıllarca önceye dayanan kanlı bir geçmişi var. Ama neyse ki son 100 yılda ayrılıkçılık hiçbir zaman şiddete dönüşmemiş, bizdeki PKK gibi bir örgüt ortaya çıkmamış.

Osmanlı İmparatorluğu 18 ve özellikle 19. yüzyılda din temelli milliyetçilikler yüzünden çok sayıda bölünme yaşamış. Bunlar içinde Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan’ın imparatorluktan kopması özellikle büyük sancılarla gerçekleşmiş.

Ardından Ermenistan kurmak isteyen Ermeniler defalarca ayaklanmış ama o da 1915’in son derece acı “Büyük Felaketi”yle, Ermeniler aleyhine sonuçlanmış.

Anadolu’da bir Yunanistan işgali yaşayan ve gelecekte de bir ayaklanmadan korkan genç Türkiye Cumhuriyeti insani olarak devasa acıları beraberinde getiren mübadele anlaşmasıyla topraklarındaki Ortodoks Hristiyanları Yunanistan’a göndermiş, oradan da bir kısım Müslüman Türk’ü Anadolu’ya almış.

Türkiye’nin bu toprak kaybetme, bazı dini veya etnik grupların ayaklanması korkusu, pek de gurur duyulmayacak çok sayıda çirkin, bazıları kanlı olaylara neden olmuş.........

© 10 Haber