Bundan 108 yıl önce çok kısa ömürlü bir ‘Demokratik Kafkasya Federal Cumhuriyeti’ kurulduğunu biliyor muydunuz?

Rusya’da devrim olup imparatorluk çöktüğünde Rus emperyalizminin boyunduruğu altındaki üç halk, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan bir araya gelip çok kısa ömürlü bir federal cumhuriyet kurdular.

Önce bu cumhuriyet Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki derin ayrılıklar nedeniyle bozuldu, sonra Kızılordu geldi, her üç ülkede de duruma hakim oldu ve sonunda bu ülkeler Sovyetler Birliği’nin parçası cumhuriyetler oldu.

Aradan bir koca yüzyıl geçtikten sonra Rus emperyalizminin pençesinin bir kez daha gevşemesi Güney Kafkasya’da tamamen yeni bir durum yaşanmasına yardımcı oldu.

Önce Ermenistan iç politikasını Karabağ milliyetçilerinin boyunduruğundan kurtaran Nikol Paşinyan’ın iktidara gelmesi, ülkeyi hep diken üstünde tutmak isteyen Rusya’nın Paşinyan’ı devirmeye çalışması, o sırada Azerbaycan’ın Ukrayna savaşıyla meşgul Rus emperyalizminin pençesinin gevşediğini fark edip Karabağ’ı onca yıl sonra askeri bir zaferle geri alması tamamen yeni bir durum yarattı.

2023’teki bu ikinci Karabağ Savaşı 1990’larda Rusya destekli Ermenistan’ın kazandığı ilk savaşın tam tersi etki yarattı, Azerbaycan ile Ermenistan’ı tabuları kırıp birbiriyle yakınlaşmaya itti. Bu sayede hem Ermenistan hem Azerbaycan giderek Rusya’dan uzaklaşıp daha bağımsız politikalar izlemeye başladı ve bir barış anlaşması yapmak için masaya oturdu.

Türkiye açısından bu çok önemliydi; çünkü Ermenistan ile Azerbaycan’ın barışması Türkiye’nin de Ermenistan’a kara sınırlarını açması ve bölgede karşılıklı ticaretin başlaması anlamına gelecekti. Türk dış politikasının Ermenistan yükünden kurtulması Türkiye’nin Batı ile ilişkilerinde de yumuşatıcı olacaktı.

Nitekim iki ülke, aradaki pek çok soruna ve hala devam eden tabulara rağmen barış yolunda ilerledi, pürüzleri aşmayı başardı ve bugün ABD’nin başkenti Washington’da İlham Aliyev ile Nikol Paşinyan bir araya gelip tarihi bir barış anlaşmasını........

© 10 Haber