Vatan, vatandaşlık ve şehitler

2023 yılının son haftasına girerken iki gün üst üste gerçekleşen saldırılarda 12 askerin yaşamını yitirdiği haberleri medya manşetlerine taşındı. Dün birçok gazetede askerlerin “vatan için şehit” oldukları ifade ediliyordu.

Kaderin acı bir cilvesi olsa gerek, yine dünkü medyanın öne çıkan manşetlerinden biri de, “Dünyada parayla vatandaşlık satışının yarısından fazlasını Türkiye yaptı” şeklindeydi ve “şehit” haberlerinin hemen yanında yer alıyordu.

Gazeteler İtalyan gazeteci ve sosyolog Marco D’Eramo’nun New Left Review dergisinin Sidecar ekinde 15 Aralık 2023 tarihinde yayınlanan “Vatandaşlık Satmak” başlıklı makalesinden alıntılar yapıyor, yabancılar için Türkiye’den vatandaşlık satın almanın avantajlarını sıralıyorlardı.

VATANDAŞLIĞIN METALAŞMASI

Modern anlamda vatan ve vatandaşlık kavramları 1789 Fransız Devrimi’nin ürünleri. Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalandığı yıllarda coğrafyamızda sıkça telaffuz edilen “vatan” kavramı, Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın ana teması oldu ve belki de bu nedenle Türkiye’de “vatandaşlık”, dünyanın başka coğrafyalarında yaşayan insanlara ifade ettiğinden daha “derin” anlamlar taşıdı.

Cumhuriyet dönemi boyunca ulusça sımsıkı sarılınan bu kavramlar, 12 Eylül faşist darbesi sonrasında dünyadaki neoliberal saldırının bir parçası olarak Türkiye’nin de liberalleştirilmesiyle birlikte sulandırılmaya başladı ve yirmi birinci yüzyılda sözcüğün tam anlamıyla sahipsiz bırakıldı.

Bilindiği gibi yirminci yüzyılın son çeyreğinde Türkiye’de ve dünyada sosyalizm karşısında büyük bir zafer kazanan kapitalizm, yalnızca 1917 – 1980 yılları arasında yitirdiği (kapitalist – emperyalist sistem dışına çıkan) coğrafyaları geri kazanmakla kalmadı, aynı zamanda başta sosyal güvenlik, sağlık ve eğitim olmak üzere birçok alanda işçi sınıfına 1880’lerden beri vermek zorunda kaldığı tavizleri hızla geri aldı.

Türkiye’de ve dünyada 1980’li yıllarda başlatılan özelleştirme ve piyasalaştırma kampanyasıyla, yirminci yüzyılın son çeyreğine kadar sosyalleştirilen bütün hizmetler hızla metalaştırılırken (piyasada alınıp – satılabilir mal haline........

© Yurtseverlik