Avrupa’nın İcadı, Avrupa’yı Düşünmek, Avrupa Mucizesi, Batı’nın Oluşumu ve benzerleri birer kitap başlığıdır. Bunlar Avrupa’nın istisnaîliği fikri üzerine inşa edilmişti. Son derece başarılı kitaplar olduklarını kabul etmek zorundayız. Benzerleriyle birlikte bu kitaplar Türkiye’de de uzun bir dönem ciddiyetle okundu. Bunları okuyanların zihninde Avrupa ve genel olarak Batı’ya dair sarsılmaz düşünceler oluşmuştur. Yazarları, Avrupa hakkında ortak kabullerden hareket ediyor ve ortaya çıkan fikirler bütün dünyaya kolaylıkla yayılıyordu. Hâlbuki bugün yeni yeni dillendirildiği gibi “yerel tarihler küresel tasarımlar” hâline getirilerek Avrupa merkezli bir dünya inşa ediliyordu. Evet, önce Avrupa icat edilmişti. Sonra bu icadın kuşattığı alan genişlemiş ve küreselleşmişti. Fikirlerin kolaylıkla bütün dünyaya yayıldığını söylüyoruz fakat bunun çok karmaşık bir sürece dayandığını da kabul etmek zorundayız. Başarı da bu karmaşıklığın üstesinden gelinmesinde yatıyordu. Sonuç çok çarpıcıydı, hadiselere emperyal merkezlerden bakmak bir alışkanlık hâlini almıştı. Çoğunluk, kendi gerçekliğine dahi aynı gözle bakıyor ve böylelikle konuşan kişinin kim olduğunu anlamak mümkün olmuyordu.

Bir kısmını zikrettiğimiz kitaplarda tartışılan fikirlerin yayılma sahası hayranlık uyandıracak genişliktedir. Bu da ortaya çıkan küresel tasarıma yönelik eleştirilerin kolay inşa edilemeyeceği anlamına gelir. Fakat bu küresel tasarımın da “kendi üslubuyla Batı’nın siyasal ve entelektüel........

© Yeni Şafak