Diğer

T24 Haftalık Yazarı

25 Şubat 2024

Almanya'nın Halberstadt kasabasındaki Sankt-Burchardi kilisesinde bulunan bir elektrikli körük düzeni 5 Eylül 2001 gününden beri özel bir orga hiç durmadan hava pompalıyor ve bunu, kısmet olursa, 2640 yılına kadar aralıksız sürdürmesi planlanıyor (elektrik kesintisinde hemen devreye girecek bir jeneratör de varmış). Körüklerden gelen hava, mandalları küçük kum torbaları asılarak açık tutulan orgdan belirli ses bileşimlerinin hiç kesintiye uğramadan süregitmesini sağlıyor.

Bu 639 yıl uzunluktaki müzik yapıtının bestesi John Cage'e ait: 1987 tarihli parçanın adı ORGAN2/ASLSP. Cage, İngilizcedeki "mümkün olan en kısa zamanda" (As Soon As Possible) deyişinin kısaltması "ASAP" ile oynayarak "mümkün olduğunca yavaş" (As Slow As Possible) anlamında "ASLSP" kısaltmasını kullanmış. Parçanın notasında tempo değeri belirtilmemiş: yani, isteyen dörtlük bir notayı bir saniye, isteyen bir saat uzunlukta, diğer notaları da ona orantılayarak seslendirebilir. Parçanın bütününü dünyanın farklı yerlerinde 20 dakikada çalan da olmuş, 24 saatte çalan da. Halberstadt'taki icrada ise süreler günlerle ölçülüyor, ses bileşimleri yüzlerce gün aralarla değişiyor. Birinci bölümün biteceği 2071 sonlarına kadar toplamda 64 değişim yer almış olacak.

Kısa bir süre önce, 5 Şubat 2024 günü, saat 15.00'te parçadaki 16. değişim gerçekleşti, iki yıldır süregelen ses bileşimine dördüncü oktavdaki re sesi eklendi. Yapıtın icrası için imal edilen orgun özelliği yalnızca notanın gerektirdiği kadar, az sayıda ses borusu kullanması: Ses değişimleri ek borular takılması ya da mevcutların çıkarılması ya da değiştirilmesiyle sağlanıyor. The Guardian gazetesinin bildirdiğine göre, bu son olaya tanık olmak isteyen, farklı ülkelerden yaklaşık 150 kişi ön sıralarda oturmak için aylarca, hatta yıllarca öncesinden 200'er Euro ödemiş (bir vakıf toplanan paraları projenin giderlerine harcıyor). Toplamda yine 500 kadar kişinin kiliseyi doldurması bekleniyordu.

Ciddi, saygın ve müziğe bir "ilim" olarak bakan çevreler John Cage'i (1912-1992) ruhlara gıda olacak, kalplere işleyecek müzikler yazıp usulünce çalmak varken zıpırlık ve zırvalıklarla uğraşanların önde gideni olarak görürdü. Ve müziğin gidişatını (en azından yirminci yüzyılın ikinci yarısında) en çok etkilemiş kişi sayılmasını anlayamazlar, anlamak için pek bir çaba da harcamazlardı. Özellikle 4'33" adlı "sessiz" yapıtının son derece ünlenmesini ve tartışılmasını kötü bir........

© T24