Diğer

T24 Haftalık Yazarı

05 Mayıs 2024

Geldim bu dizinin sonuna. Kuşkusuz dünyanın başka, ele almadığım ülkelerinde, kentlerinde de "en güzel"ler arasına girecek pek çok kütüphane var ama çok uzayan bu yazı dizimi kendi ülkemizin başkentinde, hem de "en güzel ve en büyük"le sonlandırmamın doğru olacağını düşündüm. O zaman buyrun "Millet Kütüphanesi"ne.[1]

Günümüzde Beştepe olarak adlandırılan bölgede bulunan Cumhurbaşkanlığı Külliyesi içinde, ön tarafta, Alparslan Türkeş Caddesi ile Söğütözü Caddesi köşesinde yükselen Millet Kütüphanesi 125.000 m2'lik kapalı alana, aynı anda 5.500 kişilik oturma kapasitesine sahip devasa bir yapı. Beştepe adının nereden geldiğini bilmeyenler için açıklamış olayım, 1940'lı yıllarda bu alanda gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda farklı çaplarda ve yükseklikte beş büyük tümülüsün keşfine dayanır. Böylece bu alanın Antik Çağda Orta Anadolu'da çok geniş bir bölgede yaşayan Frigler zamanında bir nekropol alanı olduğu anlaşılmıştı.

2015 yılında çalışmalarına başlanan ve 20 Şubat 2020 tarihinde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından büyük bir törenle açılan Millet Kütüphanesi Türkiye'nin en büyüğü ve 7 gün 24 saat kamuya açık. Bugüne kadar 5 milyonu aşkın okuyucu ve ziyaretçiye hizmet verdiği açıklanan kütüphane, bir önceki yazımda bahsettiğim "Derleme Kanunu"nda 2017 yılında yapılan değişiklikle "Derleme Kütüphanesi" statüsüne kavuşturulmuş. Bu yazı dizimi takip eden okuyucularım bu ifadenin "yasal depo" anlamına geldiğini, yani ülkede basılan her kitabın belli sayıda kopyasının gönderilmesi mecburiyeti ile ülkenin ulusal belleğini oluşturduğunu bileceklerdir.

Kütüphanenin koleksiyonuna geçmeden önce bir nebze mimarisinden bahsetmek isterim. Aynı zamanda çeşitli salonların oturma kapasitelerini ve her birinde bulunan eser sayısını da vereceğim.

Kütüphanenin mimarı aynı zamanda Külliye'nin de mimarı olan, Brüksel'de yerleşik Vizzion Architects ve Vizzion Europe'un kurucusu Şefik Birkiye. Başta Brüksel olmak üzere Belçika'da kamuya ve özel kuruluşlara ait sayısız yapıda ve dünyanın çeşitli ülkelerinde de pek çok yapıda imzası bulunan bir mimar.

Kendisi, Kütüphanenin mimarisini "...Orta Anadolu'nun bünyesinde barındırmış olduğu binlerce yıllık yapıtlardan devralınmış Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde bulunan biçimlerin ve bileşimlerin bir sentezi..." olarak tarif ediyor, tasarımın oluşum prensibinin küp, silindir ve kubbe gibi bazı geleneksel şekilleri esas aldığını belirtiyor.

Kütüphaneye Külliyenin Sergi Salonu yapısı ile ortak meydandan giriliyor. Daha ana giriş kapısından başlayarak yapının her tarafı beyaz, tabanları ve taçları mavi, altın halkalı sütüunlar üzerinde yükseliyor. Bunları kullanarak mimar kadim Mısır'da, Yunan ve Roma'da sık sık rastlanılan tapınak ya da meclis binalarının verdiği abide etkisini yaratmayı amaçlamış. Yüksek sütunların bilginin yüceliğini ifade ettiğini, kullandığı renklerle bütüne bir sihir etkisi yaratmak istediğini belirtiyor. Kütüphanenin her tarafında, içte dışta, bu sütunları farklı boyutlarda kullanmış Birkiye.

İçeriye girilince duvarları ahşap kaplı çok büyük bir karşılama salonu çıkıyor okuyucunun karşısına. Buradan, okuyucuların dinlenme ve bekleme için kullanabildikleri 400 kişilik oturma kapasiteli Divan Salonuna geçiliyor; rahat, huzur veren bir yapıya sahip.

Buradan zemin kattaki farklı kütüphanelere geçiliyor. Şöyle bir sıralamak gerekirse, 705 m2'lik alanda 74 kişilik oturma kapasitesine sahip, 12 bin kitaplık Gençlik Kütüphanesi; 1.061 m2'lik alanda 197 kişilik oturma kapasitesine sahip, 25 bin kitaplık Nasreddin Hoca Çocuk Kütüphanesi; 1.800 m2'lik alanda 209 kişilik oturma kapasitesine sahip, 10 bin görsel-işitsel materyali, 4 dijital odası ve 12 bireysel izleme/dinleme kabini bulunan, içten 2 katlı Ses ve Görüntü Kütüphanesi; 1.123 m2'lik alanda 193 kişilik oturma kapasitesine sahip, 1.550 güncel dergi ve gazete bulunduran, aynı zamanda 120 ülkeden, 60 dilde 7.000'in üzerinde dergi ve aynı gün erişim imkânı bulunan günlük gazeteler ve bu yayınların 90 günlük arşivlerine tam sayfa özgün baskısıyla erişme imkânı sağlayan dokunmatik ekranlara sahip Süreli Yayınlar Salonu. Bunlara ilaveten 174 kişilik yemek salonu bu katta yer alıyor. (Bu arada, binanın 6.katında 408 kişilik diğer bir yemek salonu ile 74 kişilik pastane, 74 kişilik dinlenme alanı ve seminer salonları bulunduğunu da belirtmeliyim.)

Kütüphanenin farklı katlarına ulaşım, 6'sı panoramik olmak üzere 23 asansörle sağlanıyor. Yapının birinci katında idari ofisler bulunuyor, doğal olarak genelde asansörler bu katta durmuyor.

4 bodrum katı var ki, bunlar şu fonksiyonlara tahsis edilmiş:

- 1. ve -2. katlarda Eğitim Merkezi ve atölyeler bulunuyor,

- 2. katta........

© T24